Próba mikrofonu. Doradzamy, jaki mikrofon do komputera wybrać
1. Na czym tak właściwie polega nagrywanie dźwięku?
2. Charakterystyka najważniejszych właściwości mikrofonów
3. Praktyczne funkcje, w które wyposażone są mikrofony
4. Jaki rodzaj mikrofonu będzie najlepszy dla Ciebie?
5. Przydatne akcesoria do mikrofonów
6. Kilka rad od profesjonalisty
7. Mikrofony, które polecamy
Na czym tak właściwie polega nagrywanie dźwięku?
Każdego dnia możesz usłyszeć jego efekty. Ale czy wiesz, na czym polega nagrywanie dźwięku? Pozwól, że wyjaśnimy to w kilku słowach. Najprościej mówiąc, jest to przekształcanie fali dźwiękowej w zapis cyfrowy. By było to możliwe, dźwięki muszą zostać przechwycone przez membranę, a następnie przetworzone na impulsy elektryczne. Formę cyfrową nadaje im z kolei rejestrator. Dzięki temu procesowi możesz na co dzień cieszyć się ulubionymi utworami i programami.
Warto wspomnieć, że zanim nagrywanie cyfrowe stało się najpopularniejszą i najczęściej stosowaną metodą, dźwięk rejestrowany był analogowo. Bezpośredni zapis na taśmie magnetycznej (np. przy użyciu rejestratorów taśmowych) wymagał jednak ogromnego nakładu pracy, gdyż do nagrań często przedostawały się szumy i trzaski. Niemniej technika ta wciąż cieszy się dużym uznaniem ekspertów. Ciekawostką jest fakt, że wcześniej stosowano metodę mechaniczną (np. za pomocą fonografu), rzeźbiąc rowki na folii cynowej.
Pamiętaj, że stopień wierności zapisu dźwięków uzależniony jest nie tylko od warunków panujących w najbliższym otoczeniu, ale także od zastosowanych rozwiązań technologicznych. Właśnie dlatego wybór określonego rodzaju mikrofonu ma tak duże znaczenie. Czas poznać najważniejsze cechy tych akcesoriów.
Charakterystyka najważniejszych właściwości mikrofonów
Technologia przetwarzania fal dźwiękowych
W oparciu o to kryterium mikrofony można podzielić na pojemnościowe i dynamiczne. Jak zapewne już się domyślasz, oba rodzaje znajdują inne zastosowania.
Mikrofony pojemnościowe
Zbierają dźwięk za sprawą cienkiej membrany wykonanej z materiału przewodzącego prąd. Jest ona ulokowana równolegle do nieruchomej metalowej płytki (zwanej elektrodą stałą), wspólnie z którą stanowi okładkę kondensatora. W wyniku drgań membrany zmienia się pojemność kondensatora, czemu towarzyszy powstawanie impulsów elektrycznych. Następnie są one przekazywane do rejestratora. Co ważne, mikrofony pojemnościowe muszą być podłączone do źródła energii elektrycznej (np. zasilania Phantom umożliwiającego przesyłanie energii z przedwzmacniacza lub miksera za pomocą kabla mikrofonowego).
Mikrofony dynamiczne
Są prostymi, bardzo wytrzymałymi konstrukcjami. We wnętrzu takiego akcesorium znajduje się cienka membrana, do której przymocowana jest cewka. Oba te elementy ulokowane są w obrębie generowanego przez magnes pola magnetycznego (cewka zazwyczaj oplata magnes). Fale akustyczne wprawiają membranę w drgania, czego efektem jest powstawanie napięcia na cewce. Wytworzone w ten sposób impulsy odbiera rejestrator. W odróżnieniu od mikrofonów pojemnościowych dynamiczne najczęściej wyposażone są w baterie.
No dobrze, wiemy już, jak działają oba rodzaje mikrofonów. Tylko jak przekłada się to na użytkowanie takich akcesoriów oraz właściwości nagrywanego dźwięku?
Największa różnica między mikrofonami dynamicznymi a pojemnościowymi przejawia się w czułości i głośności. Tutaj przewagę osiągają te pierwsze. Nie sposób jednak nie wspomnieć o innych właściwościach wynikających z zastosowanej konstrukcji.
Mikrofony pojemnościowe pozwalają na zachowanie bardzo dużej wierności nagrywanych dźwięków. Są szczegółowe, precyzyjnie reagują na modulacje głosu i zmiany tonów. W dodatku cechują się niewielką wagą, dzięki czemu ich użytkowanie jest wygodne. Za potencjalną wadę można uznać fakt, iż w przypadku mikrofonów pojemnościowych zbyt mocne fale dźwiękowe mogą powodować sprzężenia. Często — ze względu na wysoką czujność — rejestrują one także odgłosy otoczenia. Dlatego stosowane są przede wszystkim w studiach nagraniowych, gdzie można z łatwością stworzyć odpowiednie warunki akustyczne i wyeliminować niepożądane dźwięki otoczenia.
Mikrofony dynamiczne cechują się niższą czułością i głośnością. Doskonale za to radzą sobie z wysokim ciśnieniem akustycznym, a w dodatku są wytrzymałe i odporne na uszkodzenia oraz niekorzystne warunki atmosferyczne. To sprawia, że najlepiej wypadają na scenie i w trakcie nagrywania wokali. Ale sprawdzą się także w domu. Pamiętaj, że aby podłączyć je do komputera i móc cieszyć się naprawdę dobrą jakością dźwięku, potrzebujesz nie tylko przejściówki (XLR -> jack 3,5 mm), ale także przedwzmacniacza. W niektórych sytuacjach, by móc usłyszeć swój głos w trakcie nagrywania, niezbędne okażą się również odpowiednie sterowniki.
Wielkość membrany
Kolejną cechą, na którą warto zwrócić uwagę, jest wielkość membrany. Obecnie mikrofony pojemnościowe i dynamiczne dzieli się pod tym względem na małomembranowe, średniomembranowe i wielkomembranowe. Czym charakteryzuje się każda z tych grup?
Mikrofony małomembranowe rejestrują dźwięki, także tony wysokie, z wielką dokładnością i wiernością. Tę cechę zawdzięczają lekkiej, precyzyjnie wychwytującej drgania powietrza membranie.
Mikrofony wielkomembranowe cechują się bardzo wysoką czułością, co wynika z dużej powierzchni membrany. Rejestrowany za ich pomocą dźwięk jest nieco zmodyfikowany — cieplejszy, głębszy. Z drugiej strony są one bardziej podatne na sprzężenia.
Głośniki średniomembranowe łączą w sobie cechy dwóch przedstawionych wcześniej rodzajów.
Czułość i charakterystyka częstotliwościowa
Czułość mikrofonu najczęściej wyrażana jest w mV/Pa (miliwoltach na paskale). Wiele osób uważa, że im większa jej wartość, tym lepszy mikrofon. To jednak nieprawda. Jeśli nie dysponujesz odpowiednio zaadaptowanym pomieszczeniem, zbyt wysoka czułość może skutecznie pokrzyżować Ci plany. Bo przecież zależy Ci na tym, aby w przygotowanym przez Ciebie materiale nie pojawiły się niepożądane odgłosy, jak np. odkurzacz sąsiada albo trąbiący za oknem samochód.
Duże znaczenie ma także charakterystyka częstotliwościowa. Przez termin ten rozumie się wrażliwość mikrofonu na dźwięki o różnych częstotliwościach. Co oznacza to w praktyce?
Podstawowe rozróżnienie obejmuje dwie charakterystyki częstotliwościowe — płaską i ukształtowaną. Wykres pierwszej obrazuje prosta linia. Taki mikrofon reprodukuje dźwięk bez przekoloryzowań i wzmocnień. Charakterystyka ukształtowana oznacza z kolei, że akcesorium podbije lub ograniczy dźwięki z danego pasma. Takie rozwiązanie stosowane jest np. w celu wzmocnienia dolnych partii wokalu lub instrumentów.
Kierunkowość
Być może zdarzyło Ci się kiedyś oglądać reportaż, w czasie którego dziennikarz, choć mówił do mikrofonu, był prawie niesłyszalny, zagłuszony przez dźwięki otoczenia. Taka sytuacja mogła być wynikiem zastosowania mikrofonu dookolnego, czyli zbierającego dźwięki ze wszystkich stron. Czy to oznacza, że nie wszystkie mikrofony działają na tej zasadzie?
Wśród dostępnych na rynku mikrofonów możemy wyróżnić: jednokierunkowe, dwukierunkowe i dookolne. Zobaczmy, czym charakteryzuje się każdy z tych rodzajów.
Mikrofon jednokierunkowy (np. kardioidalny, superkardioidalny) — wychwytuje fale dźwiękowe z jednego kierunku. Świetnie sprawdza się w czasie koncertów i występów scenicznych.
Mikrofon dwukierunkowy (np. ósemkowy) — zbiera dźwięki z dwóch przeciwstawnych kierunków (często określa się je przodem i tyłem mikrofonu, boki zostają wyciszone). Zazwyczaj stosowany jest w realizacji programów telewizyjnych, np. podczas wywiadów.
Mikrofon dookolny — rejestruje dźwięki z każdej strony. Cechuje się najbardziej naturalnym brzmieniem. Niemniej zaleca się jego używanie w odpowiednio przystosowanych pomieszczeniach, które wyciszają niepożądane odgłosy.
Typ złącza
W mikrofonach komputerowych stosowane są 3 rodzaje złącz:
— minijack (3,5 mm): podpinany do karty dźwiękowej.
— USB: wyposażone w nie mikrofony mają własne układy dźwiękowe. Można również podłączać je do innych urządzeń multimedialnych.
— XLR-3: stosowany głównie w mikrofonach profesjonalnych. By podłączyć takie akcesorium, niezbędna jest wyposażona w port XLR-3 karta dźwiękowa (np. zewnętrzna) lub odpowiedni konwerter, np. kabel XLR –> jack 3,5 mm, który będzie najlepszym rozwiązaniem, jeśli zależy Ci na jak najwyższej jakości dźwięku.
Praktyczne funkcje, w które wyposażone są mikrofony
Regulacja głośności, przycisk Mute
Suwak lub pokrętło regulacji głośności oraz przycisk Mute znacznie ułatwiają codzienne korzystanie z mikrofonu. Dzięki pierwszemu elementowi możesz wygodnie kontrolować głośność bez konieczności korzystania z oprogramowania. Z kolei umożliwiający całkowite wyciszenie urządzenia przycisk doskonale sprawdzi się we wszystkich sytuacjach, w których po prostu chcesz przerwać transmisję lub nagrywanie.
Redukcja szumów
Dzięki redukcji szumów możliwe jest zminimalizowanie wpływu odgłosów otoczenia na jakość nagrania. W jaki sposób osiąga się taki efekt? Standardowym rozwiązaniem jest zastosowanie co najmniej dwóch otworów, przez które odbierany jest dźwięk. Pierwszy z nich, większy, jest tym, do którego kieruje się sygnał główny. Drugi, mniejszy, mieści się po przeciwnej stronie. Między nimi znajduje się membrana, która największą wrażliwość wykazuje w części zbliżonej do głównego otworu. Dźwięki dochodzące z innych stron są „spychane” w tło.
Redukcja szumów może być osiągnięta również dzięki zastosowaniu wewnętrznego mikrofonu, jak np. w modelu ASUS ROG Strix Magnus. To niewielkie akcesorium aktywnie przechwytuje dźwięki otoczenia, a następnie przesyła je do 3 kondensatorów, gdzie są poddawane analizie. Efektem jest wyeliminowanie niepożądanych odgłosów, jak np. stukania w klawiaturę.
Zmiana charakterystyki kierunkowej
Bardziej zaawansowane technologicznie mikrofony, np. Razer Seiren Pro, umożliwiają swobodne przełączanie się pomiędzy poszczególnymi charakterystykami kierunkowymi. Dzięki temu z łatwością dopasujesz akcesorium do swoich potrzeb, zmieniając je np. z jednokierunkowego w dwukierunkowe, idealne do wywiadów.
Jaki rodzaj mikrofonu będzie najlepszy dla Ciebie?
Znasz już najważniejsze cechy dostępnych na rynku mikrofonów komputerowych. Wiesz też, w jaki sposób mogą przekładać się one na brzmienie nagrywanych materiałów. Czas sprawdzić, które rodzaje mikrofonów komputerowych najlepiej sprawdzą się w konkretnych zastosowaniach.
Rozmowy
Tutaj — przynajmniej teoretycznie — swoboda wyboru jest największa. Nie daj się jednak zwieść pozorom. Jeśli używasz mikrofonu do rozmów na Skypie, a kontaktujesz się głównie z rodziną i przyjaciółmi, rzeczywiście masz dużą dowolność. Sprawdzą się tu zarówno mikrofony budżetowe, jak i konstrukcje bardziej zaawansowane. Kupowanie drogiego mikrofonu pojemnościowego byłoby jednak zbyt kosztowną inwestycją do takich celów.
Zupełnie inaczej wygląda sytuacja, jeśli prowadzisz rozmowy biznesowe, zwłaszcza w językach obcych. W czasie takich konwersacji intonacja i dokładne artykułowanie głosek mają ogromne znaczenie. Dlatego najlepszym wyborem będzie jednokierunkowy mikrofon pojemnościowy. Dzięki niemu Twój głos zachowa dynamikę i naturalne brzmienie, a rozmówcy z łatwością usłyszą wypowiadane przez Ciebie słowa.
Gaming
W czasie wirtualnych starć emocje często biorą górę. Okrzyki radości, westchnienia i głośne komendy potwierdzają Twoje zaangażowanie w rozgrywkę. Potrzebujesz więc wytrzymałego i radzącego sobie z dużym ciśnieniem akustycznym mikrofonu. Bardzo dobrym wyborem będą jednokierunkowe mikrofony pojemnościowe z małą membraną i funkcją redukcji szumów. Oczekiwania spełnią także mikrofony dynamiczne. Oczywiście jeśli zostaną odpowiednio podłączone.
Karaoke
Jeśli lubisz spędzać czas, śpiewając ulubione piosenki, na pewno wiesz, że wybór odpowiedniego mikrofonu ma znaczenie. Urządzenie niskiej klasy lub o niewłaściwych parametrach nie tylko nie zapewni satysfakcji z zabawy, ale i przerodzi ją w festiwal szumów i trzasków. By uniknąć takiego scenariusza wybierz jednokierunkowy (lub dwukierunkowy) mikrofon dynamiczny lub pojemnościowy. Dzięki temu zyskasz pewność, że dźwięk zbierany jest tylko z tej strony, na której najbardziej Ci zależy.
Nagrywanie streamów, podcastów i ścieżek wokalnych
Twój głos powinien odzwierciedlać emocje, brzmieć naturalnie i wyraziście. W dodatku jak najbardziej zrozumiale. Szumy, trzaski, odgłosy otoczenia są niemile widziane. Dlatego niezbędny jest tutaj naprawdę wysokiej jakości mikrofon. Najlepiej pojemnościowy, jednokierunkowy. Jeśli nagrywasz wspólnie z innymi osobami, dobrym rozwiązaniem może być też mikrofon dwukierunkowy.
W przypadku nagrywania ścieżek wokalnych wymagania stawiane przed takim akcesoriami są najwyższe. Polecamy zainwestować w mikrofon profesjonalny. Na przykład pojemnościowy o dużej membranie i charakterystyce jednokierunkowej lub jednokierunkowy mikrofon dynamiczny, który bardzo dobrze sprawdzi się w czasie występów na żywo przed internetową publiką. Znaczenie ma też charakterystyka częstotliwościowa. Jeśli zależy Ci na wyeksponowaniu lub ograniczeniu dźwięków z konkretnego zakresu, sprawdź udostępniane przez producentów wykresy. Na ich podstawie oszacujesz, jak będzie brzmiał Twój głos.
Przydatne akcesoria do mikrofonów
Dzięki dodatkowym akcesoriom nagrywanie oraz codzienne używanie mikrofonów staje się łatwiejsze. Oto kilka praktycznych przedmiotów, które na pewno okażą się przydatne.
Statyw
Statywy często dołączane do mikrofonów. Zazwyczaj są to jednak wersje podstawowe, cechujące się niewielkimi rozmiarami. Jeśli dużo nagrywasz i zależy Ci na jak największej wygodzie, zaopatrz się w dodatkowy, najlepiej umożliwiający regulację wysokości w szerokim zakresie egzemplarz. To pozwoli Ci przyjąć najbardziej komfortową pozycję. Jeśli używasz mikrofonu pojemnościowego, pamiętaj o koszyczku antywstrząsowym — wyposażonym w gumki uchwycie, który zapobiega przenoszeniu drgań otoczenia.
Gąbka
Szczególnie przydatna, jeśli korzystasz z mikrofonu na zewnątrz. Założywszy ją na akcesorium, zminimalizujesz wpływ podmuchów powietrza na jakość nagrywanego dźwięku. W warunkach domowych (i studyjnych) raczej odradza się jej używanie.
Pop filtr
To akcesorium przyda Ci się, jeśli nagrywasz streamy, podcasty oraz wokale. Cienki materiał rozciągnięty między źródłem dźwięku a mikrofonem zatrzymuje zbyt silne podmuchy powietrza, które powstają np. w czasie artykułowania głosek wybuchowych, czyli p, b, t, d, k, g.
Futerał
Absolutna konieczność, jeśli chcesz zadbać o bezpieczeństwo swojego mikrofonu, zwłaszcza pojemnościowego. Dzięki niemu bezpiecznie przetransportujesz akcesorium, a także przechowasz je w optymalnych warunkach.
Kilka rad od profesjonalisty
O kilka porad dotyczących wyboru i użytkowania mikrofonu zapytaliśmy Łukasza Górskiego, koordynatora naszego kanału YouTube. Łukasz, jak przystało na eksperta, podszedł do tematu bardzo konkretnie. Przede wszystkim podczas wyboru mikrofonu musimy zdecydować się, do czego tak właściwie będziemy go używać. Standardowo mikrofony możemy podzielić na pojemnościowe oraz dynamiczne. Te pierwsze lepiej sprawdzą się do nagrywania narracji czy dubbingu, ale są bardzo czułe i wymagają odpowiedniego wyciszenia pomieszczenia. Dynamiczne natomiast dedykowane są przede wszystkim wokalistom i zbierają mniej dźwięku z otoczenia.
Następna porada dotyczy samego procesu nagrywania: Kolejną rzeczą, na którą warto zwrócić uwagę podczas zakupu mikrofonu pojemnościowego, gdy np. będziemy nagrywać narrację, komentować gry czy rejestrować ogólnie nasz wokal, korzystając z mikrofonu pojemnościowego, to obecność wyjścia słuchawkowego, które posłuży nam za odsłuch. To niezwykle przydatna rzecz, która ułatwia proces nagrywania. Pozwala wyeliminować ew. przestery lub odpowiednio ustawić do mikrofonu — tak by rejestrowany dźwięk był czysty.
Łukasz zwrócił także uwagę na różnice w nagrywaniu wysokich i niskich tonów. A skoro już przy odpowiednim ustawieniu mikrofonu jesteśmy – warto pamiętać, że nasze mikrofony pojemnościowe zdecydowanie lepiej zbierają dźwięk z przodu (system kardioidalny). Im bliżej niego jesteśmy, tym lepiej rejestrowane są niskie tony. Analogicznie, im dalej jesteśmy od mikrofonu, tym lepiej zgrywają się tony wysokie. Żeby zachować odpowiedni balans, trzeba nagrywać w odległości ok. 12-15 cm od mikrofonu. Ta wiedza może być wykorzystana w czasie realizowania różnych materiałów, np. audiobooków lub dubbingu. Jeśli zależy Ci na tym, aby wyeksponować wysokie tony, zachowaj większą odległość od mikrofonu.
A z jakiego dodatkowego akcesorium najczęściej korzysta Łukasz? To pop filtr, który skutecznie wycisza dźwięki towarzyszące artykułowaniu głosek wybuchowych.
Mikrofony, które polecamy
 |
||
| Mikrofon zaprojektowany z myślą o streamerach gier. Dzięki trzem modułom pojemnościowym i technologii redukcji szumów otoczenia (ENC) zapewnia nieskazitelną jakość nagrywanych materiałów. Co więcej, jest wyposażony w funkcję umożliwiającą przełączanie pomiędzy charakterystyką kardioidalną a dwukierunkową. Możesz więc nagrywać samodzielnie lub w towarzystwie. Ułatwi to kompaktowy rozmiar akcesorium. | ||
| Uniwersalny mikrofon USB ze stabilną, aluminiową podstawą. Wbudowany wzmaczniacz słuchawkowy pozwoli Ci na bieżący odsłuch nagrania. Korzystając z możliwości przełączania charakterystyk kierunkowych, z łatwością dostosujesz akcesorium do swoich oczekiwań. | ||
| Kieszonkowy mikrofon dynamiczny o wielu zastosowaniach. Doskonale sprawdzi się zarówno w czasie przemówień, jak i karaoke. Niewielki rozmiar sprawi, że z łatwością przypniesz go do ubrania lub powiesisz, zapewniając sobie swobodę ruchu. Akcesorium jest kompatybilne z przenośnym głośnikiem Creative iRoar. | ||
| Pojemnościowy mikrofon USB o charakterystyce kardioidalnej. Przeznaczony do nagrywania streamów, vlogów oraz instrumentów muzycznych. W zestawie znajdują się pop filtr, stabilny stojak, koszyczek antywstrząsowy i wytrzymała walizka wykonana z aluminium. | ||
| Biurkowy mikrofon pojemnościowy z dołączonym pop filtrem. Będzie bardzo dobrym wyborem, jeśli nagrywasz streamy lub vlogi, a także korzystasz z komunikatorów głosowych. Stabilny trójnóg zapewni wygodę użytkowania i pozwoli Ci ulokować akcesorium w dogodnym dla Ciebie miejscu. | ||
| Starannie wykonany mikrofon pojemnościowy z przyciskiem Mute i stabilnym trójnogiem. Przeznaczony przede wszystkim do sesji gamingowych, nagrywania vlogów i prowadzenia rozmów. Pozłacana wtyczka Minijack 3,5 mm zapewnia jeszcze lepszą jakość dźwięku. | ||
| Praktyczny mikrofon wprost stworzony do wirtualnych starć. Dzięki specjalnie zaprojektowanym klipsom z łatwością przypniesz go do słuchawek. Niewielkie rozmiary zapewnią Ci z kolei pełną swobodę. | ||
| Urzekający klasycznym designem mikrofon pojemnościowy o charakterystyce wielokierunkowej, który z powodzeniem wykorzystasz w czasie rozmów i nagrywania vlogów. Stabilny stojak i możliwość regulacji kątu nachylenia akcesorium znacznie ułatwią Ci jego codzienne używanie. | ||