Bezpieczeństwo w sieci. Jak zadbać o bezpieczeństwo na Facebooku?

Jak zadbać o swoje bezpieczeństwo i prywatność na Facebooku?

Coraz częściej doświadczamy kilkugodzinnych awarii Facebooka, Instagrama oraz innych serwisów należących do firmy Meta. Przyczyną wielokrotnie są luki w zabezpieczeniach, które umożliwiają hakerom dostęp do danych użytkowników. I chociaż danych na Facebooku strzeże wyspecjalizowany zespół, to takie przykłady pokazują, że rozsądniej jest po prostu zadbać o swój profil we własnym zakresie. Luki i niedopracowanie pewnych kwestii po prostu się zdarzają, a działalność przestępcza w Internecie polega przede wszystkim na próbach obejścia zabezpieczeń i wykrycia ich słabych punktów.

Ustawienia prywatności na Facebooku

Facebook oferuje bardzo rozbudowany panel opcji ustawień prywatności, który pełny potencjał pokazuje w wersji przeglądarkowej. Znajdziesz go w ustawieniach w zakładce „Prywatność” (przeglądarka) lub „Odbiorcy i widoczność” (aplikacja). Możesz tam określić m.in. które informacje profilowe dla kogo są widoczne, na podstawie jakich danych można Ciebie wyszukać, kto może oglądać i udostępniać Twoje posty itp. Możesz także przejrzeć swoją aktywność, posty, w których Cię oznaczono, a nawet ograniczyć widoczność starych postów. Dostajesz też możliwość blokowania i ograniczania osób.

W przypadku publikowanych na swoim profilu treści masz do dyspozycji różne ustawienia. Zależnie od rodzaju informacji bądź treści, które udostępniasz, zobaczysz wybrane z poniższych możliwości:

• Publiczne/Wszyscy – treść widzą wszyscy zalogowani użytkownicy Facebooka;
• Znajomi – informacja dostępna jest dla wszystkich Twoich znajomych na Facebooku. Osoby, których nie dodasz do znajomych, nie widzą jej, chyba że są znajomymi znajomego, który zareagował na Twój post;
• Znajomi znajomych – są to osoby, które nie należą bezpośrednio do grona Twoich znajomych, ale są znajomymi osób, które Ty masz na liście znajomych;
• Znajomi z wyjątkiem… – są to wszystkie osoby, które znajdują się w liście Twoich znajomych, z wykluczeniem użytkowników, których wskażesz;
• Konkretni znajomi – treść jest dostępna tylko dla wskazanych osób;
• Tylko ja – informację widzisz tylko Ty;
• Listy niestandardowe – możesz stworzyć listy osób, którym chcesz pokazać informację lub ją przed nimi ukryć. Najczęściej będą to listy „Bliscy znajomi” i „Dalecy znajomi”, które możesz w każdej chwili modyfikować.

W przypadku relacji możesz wybierać pomiędzy następującymi ustawieniami:

• Publiczna – relacja jest dostępna dla wszystkich zalogowanych użytkowników Facebooka;
• Znajomi – relacja dostępna tylko dla znajomych;
• Ukryj relację przed… - jeżeli wybierzesz opcję „Znajomi”, możesz wskazać osoby, którym nie chcesz pokazywać relacji;
• Ustawienia niestandardowe – wybierasz osoby, które mogą zobaczyć Twoją relację.

Trudno opisać wszystkie opcje prywatności, jakie oferuje Facebook. Każda z nich jest jednak bardzo dokładnie opisana w ustawieniach – poświęć jedno popołudnie na uważne zapoznanie się z nimi. Dzięki temu dopasujesz ustawienia w taki sposób, aby czuć się komfortowo i bezpiecznie podczas korzystania z Facebooka.

Jak edytować listę znajomych na Facebooku?

Ktoś za bardzo spamuje na osi czasu? A może pewne znajomości trzeba zakończyć? Po wejściu na profil danej osoby i kliknięciu przycisków „Znajomi” oraz „…” masz do wyboru kilka opcji:

• Obserwowanie – możesz wybrać, czy na Twojej osi czasu będzie wyświetlać się aktywność danej osoby;
• Usuń z grona znajomych;
• Zablokuj – taka osoba zostanie usunięta z listy Twoich znajomych i w ogóle nie będzie widzieć treści, które udostępniasz na swoim profilu. Nie będzie też mogła się z Tobą kontaktować: wysyłać Ci wiadomości, zaproszeń, oznaczać Cię w postach czy też zapraszać na wydarzenia lub do grup;
• Zgłoś – jeżeli osoba łamie regulamin Facebooka, publikując np. treści nieprzyzwoite, nękając lub w jakikolwiek inny sposób naruszając standardy społeczności, możesz ją zgłosić. Pracownicy Facebooka zweryfikują zgłoszenie i jeżeli będzie ono zasadne, osoba taka może stracić dostęp do swojego profilu, a w najcięższych przypadkach nawet ponieść konsekwencje prawne.

Możesz również dodać znajomych do jednej z grup. Różnią się one ilością treści, które im udostępnisz:

• Bliscy znajomi – otrzymujesz powiadomienia o postach osób dodanych do tej listy, ale z tą różnicą, że osoby z tej listy również mogą oglądać wybrane przez Ciebie wpisy, jeśli je udostępnisz tylko dla nich.
• Dalsi znajomi – do tej listy możesz dodać osoby, którym nie chcesz udostępniać wszystkich swoich aktualizacji;
• Ograniczenie dostępu – osoba ma dostęp tylko do Twoich publicznych informacji i postów oraz treści udostępnianych na osiach czasu wspólnych znajomych.

Jakie dane można udostępniać na Facebooku?

Podstawowe dane osobowe na Facebooku

Portal oczywiście wymaga podania imienia i nazwiska oraz wstawienia zdjęcia profilowego. Użytkownicy, którzy chcą dbać o swoją prywatność w szczególny sposób, często dodają tylko swoje imię, skrót od nazwiska, bądź nawet rozbijają swoje imię na części (np. Magda Lena). Facebook ma jednak oko na takie profile i możesz otrzymać powiadomienie z prośbą o podanie prawdziwych danych.

Zdjęcie z zasady nie jest obowiązkowe, ale jeśli go nie dodasz, wielokrotnie dostaniesz powiadomienie od serwisu, by jednak "ułatwić znajomym rozpoznanie Cię". Niektórzy radzą sobie z tym, dodając zdjęcia pobrane z internetu.

Szczegółowe dane personalne na Facebooku

• Praca i wykształcenie – tutaj możesz dodać miejsca pracy, umiejętności, szkołę wyższą oraz szkołę średnią.
• Miejsca zamieszkania – możesz uzupełnić swoje dane o miasto rodzinne oraz miejscowość, w której aktualnie mieszkasz i pozostałe miejsca, w których kiedykolwiek zdarzyło Ci się mieszkać. To ułatwia Twoim potencjalnym znajomym znalezienie Cię na Facebooku.
• Dane kontaktowe i podstawowe informacje – możesz dodać swoje numery telefonu, dokładny adres zamieszkania, okolicę, adresy e-mail, dodatkowe dane takie jak np. adres swojej strony internetowej, datę urodzenia, języki, które znasz, przekonania religijne, poglądy polityczne oraz inne dane. Ustalasz także, jak ma wyglądać link do Twojego profilu (np. http://facebook.com/imię.nazwisko).
• Rodzina i związki – tutaj możesz uzupełnić status związku oraz dodać członków rodziny.
• Szczegółowe informacje o Tobie – tutaj możesz stworzyć np. krótki opis siebie, dodać pseudonim czy też nazwisko rodowe, panieńskie, przyjęte po ślubie czy też inną pisownię swojego nazwiska, a także ulubione cytaty, które Cię wyrażają.
• Wydarzenia z życia – to zbiór najważniejszych momentów, które udostępniłeś na profilu. Część z nich dodaje się automatycznie, np.: data urodzin, skończenie studiów, nowa praca, zaręczyny, nowy członek rodziny czy też… nowy zwierzak. Oczywiście listę możesz do woli edytować, dodając i usuwając wydarzenia.

Udostępniane treści na Facebooku

Osobną kategorią są posty – udostępniane na osi czasu treści oraz relacje – znikające po dobie, 15-sekundowe filmiki. Zanim dodasz tekst, fotografię lub coś udostępnisz, np. stronę internetową, to porządnie zastanów się, czy Twój wpis nie spowoduje problemów, gdy zobaczy go członek rodziny, dalszy znajomy lub... Twój szef. Jeśli odpowiedź brzmi "nie", najprawdopodobniej post jest w porządku i możesz go udostępnić. W pozostałych przypadkach najlepiej zrezygnuj z niego, wstrzymaj się na chwilę lub ogranicz jego widoczność tylko dla wybranej grupy znajomych.

Co Ci grozi na Facebooku?

Spam i niebezpieczne linki

Na Facebooku pojawia się całe mnóstwo fałszywych profili różnych mniej lub bardziej znanych firm, które mają jeden cel: przyciągnąć jak najwięcej fanów. Stąd pojawiają się na tych profilach nieuczciwe konkursy, newsy i inne typy treści, które przyciągają uwagę. Kto nie zechce sprawdzić elektryzującego newsa o śmierci znanej osoby? Kto spróbuje swoich sił w konkursie, w którym wystarczy udostępnić post konkursowy, aby wygrać smartfona? Statystyki pokazują, że naiwnych nie brakuje.

Najlepszą ochroną przed tego typu niebezpieczeństwami jest po prostu zdrowy rozsądek. Najbezpieczniej uznać, że raczej nikt nie rozdaje nic za darmo. Jeśli ktoś wymaga tylko polajkowania i komentarza, najprawdopodobniej konkurs nie jest uczciwy i bezpieczny. Ponadto takie konkursy są niezgodne z regulaminem samego Facebooka.

Dostęp nieupoważnionych osób

W internecie lepiej pisać na swój temat mniej niż więcej. Dlatego dobrze się zastanów, czy naprawdę musisz mieć w profilu informację o swoim numerze telefonu, czy o wszystkich członkach rodziny. Jeśli jednak z jakichś powodów musisz, zadbaj o to, kto ma dostęp do tych danych. Wystarczy, że do poszczególnych sekcji profilu dobierzesz ustawienie „Dla znajomych”, „Dla bliskich znajomych” lub „Tylko ja” – te opcje prywatności są dostępne niemal przy wszystkich Twoich danych, od listy znajomych aż po miejsce pracy czy zdjęcia.

To samo obowiązuje w przypadku zdjęć. Przy każdym albumie i pojedynczym zdjęciu możesz ustawić, kto je zobaczy. Jeżeli wszyscy, to staraj się, aby to były treści neutralne i nienaruszające czyjejś prywatności. Szczególnie wrażliwa jest kwestia zdjęć członków najbliższej rodziny, którzy nie mają Facebooka oraz dzieci – nie udostępniaj takich fotografii lub zasłoń twarze osób, które mogą nie chcieć znaleźć się na stronie. Lub nie chcą zobaczyć swojej starej fotografii ze zmieniania pieluchy na smartfonach kolegów ze szkoły.

Nie udostępniaj publicznie, a najlepiej w ogóle, fotografii, które umożliwiają identyfikację miejsca, w którym mieszkasz albo pokazują dokładnie, co masz w mieszkaniu. Pamiętaj, że Twoje zdjęcia widzą nie tylko Twoi znajomi. Grupa docelowa rozszerza się także na znajomych znajomych, którzy zareagowali na post – skomentowali go lub zareagowali na niego. W takim przypadku post wyświetli się im na osi czasu, a licho nie śpi.

I bezwzględnie, przenigdy i pod żadnym pozorem nie publikuj zdjęć zawierających dokumenty. Na podstawie fotografii dowodu osobistego, karty płatniczej, umowy o pracę czy jakiegokolwiek dokumentu zawierającego dane osobowe możesz dorobić się kilku niechcianych pożyczek albo paść ofiarą kradzieży tożsamości. Jeżeli taki dokument z jakichkolwiek przyczyn znajduje się na fotografii, zamaluj go w dowolnym edytorze grafiki – lekcje Painta w podstawówce mogą okazać się teraz na wagę złota.

Nielegalne użycie zdjęć i grafik

A teraz coś dla osób, które Facebooka wykorzystują zawodowo. Kiedy robisz piękne zdjęcia lub zabawne grafiki i udostępniasz je na fanpage'u, istnieje też ryzyko, że ktoś użyje ich nielegalnie, nie oznaczając Twojej strony. Powstają nawet fałszywe konta, które używają wyłącznie cudzych zdjęć bez oznaczania. Nawet prosty znak wodny albo logo pomoże chociaż trochę zabezpieczyć Twoją własność.

Przejęcie konta

Używasz tego samego hasła w wielu miejscach? Na dodatek jest ono nieskomplikowane? Możesz mieć pewność, że Twoje dane wpadną w ręce hakerów, którzy sprawdzą je następnie w wielu innych miejscach. Co zrobią z Twoim kontem? Najprawdopodobniej wykorzystają je do spamowania i reklamowania czegoś wśród Twoich znajomych. W końcu masz wśród nich realnych ludzi, z których na pewno ktoś się skusi, by zajrzeć na podejrzaną stronę. A przestępcy w ten sposób zarabiają niemałe (i nielegalne) pieniądze.

Zobacz poradnik, jak stworzyć bezpieczne hasło

Phishing – kradzież danych logowania

Phishing polega na skłonieniu Cię do zalogowania na sfałszowanej stronie internetowej, do złudzenia przypominającej znany Ci serwis, stronę banku czy nawet portal społecznościowy. Jak uniknąć niebezpieczeństwa kradzieży danych?

Tutaj przede wszystkim ważna jest czujność. Zwracaj uwagę na adres strony w pasku przeglądarki. Jeśli zamiast Facebook.com widzisz np. Facebook.me albo wręcz nawet Faceboook.com (z dodatkowym "o" w nazwie), nie loguj się na taką stronę. Zwróć uwagę, czy wygląd strony odbiega od normy. Unikaj także logowania się na serwis z linku podesłanego przez obcą osobę. Najlepiej zrobisz, mając adres swojego portalu dodany do zakładek, a jeszcze lepiej – wpisując go ręcznie.

Dobrym zabezpieczeniem, które pozwala Ci mieć logowanie pod kontrolą, jest uwierzytelnianie dwuskładnikowe. Włączysz je w części Ustawienia – Bezpieczeństwo i logowanie. W ten sposób za każdym razem, kiedy logujesz się w nowej przeglądarce, otrzymasz SMS-a z kodem lub prośbę o potwierdzenie próby zalogowania, a nawet powiadomienie, że ktoś próbuje się zalogować na Twoje konto z nieznanego urządzenia.

W części Bezpieczeństwo i logowanie znajdziesz także wszystkie miejsca logowania, czyli spis aktywnych sesji. Zaglądaj do niej czasem i sprawdzaj, czy wszystko się zgadza. W razie wątpliwości możesz zdalnie się wylogować z wybranych lub ze wszystkich sesji.

Uprawnienia aplikacji na Facebooku

To temat rzeka. Wystarczy, że chcesz zagrać w grę lub wziąć udział w konkursie. Może też się zdarzyć, że kiedy chcesz skorzystać z jakiegoś narzędzia, będzie ono wymagało od Ciebie zalogowania się na Facebooku. Nie ma w tym nic złego, o ile aplikacja nie wymaga możliwości publikowania postów na Twojej tablicy w Twoim imieniu oraz widoczności zbyt wielu Twoich danych.

Każdorazowo powinieneś zostać poinformowany o danych, z jakich skorzysta aplikacja. Jeżeli jest ich za dużo albo są zbyt prywatne, zastanów się porządnie, czy lepiej sobie tego nie odpuścić. W najlepszym razie nieciekawa aplikacja będzie spamować Twoich znajomych niechcianymi postami. W najgorszym – może wykraść Twoje dane i umożliwić przejęcie Twojego konta, o czym pisaliśmy już wcześniej.

Co uchroni Cię przed niebezpieczeństwem w social mediach?

Pewnych sytuacji nie da się uniknąć. Czasami nawet najlepsze zabezpieczenia i wzorowa ostrożność nie uchronią Cię przed nieszczęściem. Możesz jednak znacząco zmniejszyć prawdopodobieństwo jego wystąpienia, a pomogą Ci w tym:

• zdrowy rozsądek i zasada ograniczonego zaufania do nieznajomych treści, osób i linków,
• dobry program do przechowywania haseł i używanie różnych, trudnych haseł na różnych stronach,
• uwierzytelnianie dwuskładnikowe,
• szyfrowanie danych, które utrudni dostęp do Twoich plików,
• dobrej jakości program antywirusowy, który zabezpieczy Twój komputer przed zainfekowaniem.

Zobacz programy antywirusowe

Pamiętaj, że Facebook należy do firmy Meta, której częścią są także Instagram oraz WhatsApp. Jeżeli korzystasz także z tych serwisów, niski poziom zabezpieczenia któregokolwiek z nich wpływa negatywnie na pozostałe.

Sprawdź, jak zadbać o bezpieczeństwo na Instagramie