Jak przyspieszyć laptopa z Windows 11? Optymalizacja systemu pod aplikacje i gry

Jak przyspieszyć laptopa z Windows 11 do ogólnych zastosowań?

Zadbaj o aktualność Windows 11

Pierwszą czynnością, od jakiej warto zacząć, to sprawdzenie, czy system operacyjny jest aktualny. Jak dowiedzieć się, czy są dostępne aktualizacje do Windows 11?

1. Udaj się do menu Start i przejdź do Ustawień.
2. Po lewej stronie okna wybierz Windows Update, a następnie Sprawdź aktualizacje, jeśli nie wyświetlą się żadne dostępne.
3. Pobierz i wgraj proponowane przez system aktualizacje, klikając Pobierz i zainstaluj.
4. Gdy Windows 11 będzie aktualny, otrzymasz komunikat: Wszystko jest aktualne. Możesz zamknąć okno lub sprawdzić, czy są dostępne aktualizacje opcjonalne (Windows Update > Opcje zaawansowane > Aktualizacje opcjonalne, a następnie Pobierz i zainstaluj).

Instalacja tych ostatnich nie jest konieczna. Przede wszystkim zadbaj o aktualność najważniejszych uaktualnień systemu, które naprawiają błędy i niwelują problemy techniczne oraz mogą mieć korzystny wpływ na jego działanie (i bezpieczeństwo).

Aktualizacje także potrafią zwiększyć wydajność – np. procesorów które doczekały się optymalizacji pod określony system (np. serie Ryzen 7000 i Ryzen 9000 na Windows 11 24H2).

Wyłącz efekty wizualne

Efekty wizualne mogą spowolnić działanie systemu na słabszych laptopach, a wiele z nich do szczęścia potrzebna nie jest. Większość z nich jest domyślnie włączona i aby się ich pozbyć:

1. Kliknij na Wyszukaj na pasku zadań oraz wpisz i otwórz Dopasuj wygląd i wydajność systemu Windows.
2. Ręcznie wyłącz zbędne efekty (jeśli są takie, które chcesz zostawić) albo zaznacz Dopasuj dla uzyskania najlepszej wydajności (Windows automatycznie wyłączy wszystkie efekty) i potwierdź, klikając na OK.

W systemie Windows 11 możesz dezaktywować także efekty przezroczystości – ich wyłączenie może przyspieszyć komputer. Jak to zrobić?

1. Kliknij na pasku zadań na Wyszukaj oraz wpisz tam i otwórz Ustawienia kolorów.
2. Efekty przezroczystości znajdziesz pod Wybierz tryb. Wyłącz je, klikając na suwak.

Wyłącz zbędne aplikacje startowe

Część aplikacji może startować razem z Windows 11, choć nawet z nich nie korzystasz. Ma to znaczenie, ponieważ mogą mieć one wyraźny wpływ na sprawność działania systemu. Zadbaj o to, by wyłączyć wszystkie niepotrzebne aplikacje przy starcie Windows 11. Postępuj według poniższej instrukcji:

1. Użyj kombinacji Ctrl + Shift + ESC, by uruchomić Menedżer zadań.
2. Przejdź do zakładki Aplikacje autostartu.
3. Przejrzyj listę i kliknij na aplikacjach, które mają się nie uruchamiać przy starcie systemu, prawym przyciskiem myszy, wybierając opcję Wyłącz.

Jeśli chcesz czytelniejszą i po prostu ładniejszą listę aplikacji Autostart, skorzystaj z tego sposobu:

1. Kliknij na menu Start i otwórz Ustawienia.
2. Wybierz zakładkę Aplikacje po lewej stronie, a następnie Autostart.
3. Wyświetli Ci się pełna lista aplikacji startowych i przełącz niezbędne na Wyłączone, by nie uruchamiały się razem z Windows 11.

Wyłącz niepotrzebne programy w tle

Idąc dalej, kluczowe jest także wyłączenie niepotrzebnych aplikacji w tle. Po co dodatkowo obciążać laptopa czymś, co do szczęścia jest nijak potrzebne? Wiele z nich to podstawowe usługi Microsoftu i oprogramowanie systemu, które nie muszą mieć większego znaczenia w kontekście wydajności, a są niezbędne do prawidłowej pracy systemu i ich próby wyłączenia nie są wskazane.

Koniecznie jednak zadbaj o to, by w tle nie były uruchomione aplikacje, które już na to działanie laptopa mogą ten wpływ mieć, a nie są potrzebne do optymalnego działania notebooka.

1. Włącz menu Start i wybierz Ustawienia.
2. Przejdź do zakładki Aplikacje, a następnie do Zainstalowane aplikacje.
3. Pojawi się w oknie pełna lista zainstalowanych aplikacji na laptopie.
4. Przejrzyj ją i zdecyduj, które mają nie działać w tle.
5. Kliknij na wielokropek przy danej aplikacji i kliknij na Opcje zaawansowane.
6. W sekcji Uprawnienia aplikacji pod Niech ta aplikacja działa w tle przełącz domyślne ustawienie na Nigdy.
7. Powtórz ten proces przy każdej wybranej aplikacji.

Pozbądź się śmieciowych aplikacji

Listę zainstalowanych aplikacji znajdziesz w Dodaj lub usuń program.

1. Kliknij na Wyszukaj i wpisz Dodaj lub usuń program, a następnie otwórz.
2. Na ekranie wyświetli się okno z Zainstalowanymi aplikacjami.
3. Przejrzyj dokładnie listę i usuń wszystkie niepotrzebne oprogramowanie, klikając na wielokropek, a następnie na Odinstaluj.
4. Postępuj tak z każdą kolejną aplikacją.

Lepiej zapobiegać niż „leczyć”, więc radzimy, by skupić się na tym, by nie zaśmiecać systemu niepotrzebnymi aplikacjami lub takimi, co do których mam wątpliwości (nie tylko co do użyteczności, ale też bezpieczeństwa czy źródła, z którego były pobrane). Wtedy proces usuwania śmieciowych aplikacji można całkowicie pominąć. Zdajemy sobie sprawę jednak, że pokusa może być zbyt duża, dlatego warto raz na jakiś czas przeprowadzić kontrolę tego, co mamy na dysku i pousuwać zbędne oprogramowanie.

Czasem rozważ po prostu zmianę aplikacji na szybsze i mniej obciążające odpowiedniki, np. przeglądarki internetowe, które nie mają tak dużego apetytu na pamięć RAM. Lżejsze alternatywy także mogą usprawnić działanie laptopa w konkretnych zastosowaniach.

Usuń pliki tymczasowe

Pliki tymczasowe potrafią zająć naprawdę sporo miejsca, a co gorsze – można być tego nieświadomym do czasu, aż nie wyskoczy komunikat, który powiadomi o tym, że zacznie brakować miejsca na partycji systemowej. Jak wyczyścić dysk z plików tymczasowych?

1. Otwórz menu Start i wpisz oraz otwórz Usuń pliki tymczasowe.
2. Otworzy się okno Pamięć – przejdź w nim do Plików tymczasowych.
3. Pojawi się tam lista aktywnych plików tymczasowych, które będą domyślnie zaznaczone.
4. Kliknij na Usuń pliki, by się ich pozbyć. Jeśli nie chcesz pozbyć się którychś z nich, odznacz je.
5. Wyświetli się komunikat, który poinformuje o tym, że pliki i ich dane zostaną trwale usunięte.
6. Kliknij Kontynuuj, jeśli chcesz usunąć pliki tymczasowe.

Nie przesadzaj z ochroną antywirusową i pozbądź się wirusów

Warto też dodać, że działanie laptopa może pogorszyć instalacja dodatkowego antywirusa, który niekoniecznie jest potrzebny, gdy na straży stoi zintegrowany z systemem Windows Defender. Dla lwiej części użytkowników ochrona wbudowanego w Windows 11 okaże się w zupełności wystarczająca, pod warunkiem, że jest regularnie aktualizowana.

Mimo braku alarmujących sygnałów ze strony systemu operacyjnego warto od czasu do czasu przeskanować go w poszukiwaniu wirusów. Nie musisz polegać tylko na Defenderze – nic nie stoi na przeszkodzie, by wspomagać się dodatkowymi aplikacjami (choćby instalowanymi na potrzeby skanu) typu Malwarebytes, by wykryć i usunąć wszystkie szkodliwe dla działania i bezpieczeństwa oprogramowanie. Te mogą bowiem „zamulać” laptopa, więc koniecznie upewnij się, czy komputer nie jest zainfekowany i np. nie uruchamiają się na nim nieoczekiwanie nieznane Ci aplikacje czy procesy.

Wyłącz powiadomienia

Powiadomienia wbrew pozorom mogą nieco obciążyć laptopa (głównie bardziej leciwego). Jak je wyłączyć?

1. Przejdź do menu Start i Ustawień.
2. Wybierz System i zakładkę Powiadomienia.
3. W Powiadomieniach przełącz suwak na Wyłączone, by deaktywować je wszystkie.

Możesz jednak ustawić ręcznie, jakiego rodzaju powiadomienia chcesz ewentualnie zostawić (np. na ekranie blokady).

Wyłącz indeksowanie wyszukiwania

Jeśli nie korzystasz nadmiernie z opcji wyszukiwania w systemie Windows 11, rozważ wyłączenie domyślnie aktywnego indeksowania. Możesz tym przyspieszyć działanie systemu, ale miej na uwadze, że uzyskanie wyników wyszukiwania folderów i plików będzie wyraźnie wolniejsze.

Jak wyłączyć indeksowanie wyszukiwania w Windows 11?

1. Otwórz menu Start i wpisz Opcje indeksowania.
2. Po otwarciu okienka Opcje indeksowania z listą indeksowanych lokalizacji.
3. Kliknij na Modyfikuj i odznacz te partycje, w których chcesz wyłączyć indeksowanie i kliknij OK.

Aktywuj automatyczne zarządzanie rozmiarem pliku stronicowania

W poprawie działania systemu może pomóc także konfiguracja pamięci wirtualnej – nie musisz jej ustawiać ręcznie, tylko możesz polegać na systemie. Jak to zrobić?

1. W polu Wyszukaj na pasku zadań wpisz Wyświetl zaawansowane ustawienia systemu.
2. W okienku Właściwości systemu i kliknij na kartę Zaawansowane.
3. Wybierz Ustawienia w sekcji Wydajność.
4. W oknie Opcje wydajności przejdź do Zaawansowanych i kliknij na Zmień w Pamięć wirtualna.
5. Zaznacz pole Automatycznie zarządzaj rozmiarem pliku stronicowania dla wszystkich dysków.
6. Potwierdź zmianę, klikając na OK.

Ustaw najwyższą wydajność w planie zasilania

Laptopy mają kilka trybów działania i dostosuj odpowiedni do tego, co na nim robisz. Jeśli wydajność nie do końca Cię zadowala, ustaw najwyższą wydajność w planie zasilania. Jak to zrobić? To szalenie banalne – postępuj według instrukcji:

1. Kliknij na menu Start i wybierz Ustawienia.
2. Udaj się do Systemu i przejdź do Zasilanie i bateria.
3. Przejdź do trybu zasilania i zmień go na Najwyższa wydajność (zasilania).

Plan zasilania zmienisz, dodasz lub ustawisz niestandardowo tym sposobem:

1. Odpal menu Start i wpisz Edytuj plan zasilania.
2. Cofnij się do Opcji zasilania, klikając na nie na pasku.
3. Kliknij na Utwórz nowy plan zasilania i wybierz Wysoka wydajność, klikając Dalej i Utwórz.

Miej na uwadze, że jeśli aktywujesz plan wysokiej wydajności drugim sposobem, nie zmienisz trybu pierwszym sposobem. Będzie on tam sztywno ustawiony na najwyższą wydajność zasilania.

Jak przyspieszyć laptopa z Windows 11 do gier?

Laptop do gamingu musi spełniać wymagania sprzętowe określonych gier, by oferował on optymalną wydajność. Ale czy da się wycisnąć więcej z mocy? Przede wszystkim postaw na kabel oraz tryb o maksymalnej wydajności. Co jeszcze możesz zrobić? Jest kilka sposobów, by nie spowolnić laptopa podczas grania w wymagające gry. Poznaj najważniejsze, które mogą powodować spadki płynności, zwłaszcza na słabszym urządzeniu.

Ustaw najwyższy tryb wydajności laptopa

Laptopy najczęściej korzystają z preinstalowanych aplikacji producenta, w którym zmieniasz dowolnie tryb wydajności notebooka. Do grania upewnij się, że masz włączony najwyższy (np. często nazywany Turbo) – on zapewni najlepsze osiągi w grach (jednak kosztem kultury pracy).

Przełącz na odpowiednią kartę graficzną

Laptopy gamingowe najczęściej mają dwa układy graficzne – zintegrowany z procesorem (Intela lub AMD) oraz dedykowany (GeForce RTX, Radeon RX). Upewnij się, że gry korzystają z tej drugiej – wydajniejszej. Przeczytaj więcej o tym, jak je przełączać w laptopie:

• Jak przełączać karty graficzne w laptopie?

Zmień preferowaną grafikę

Możesz ręcznie wybrać preferowany układ graficzny do określonych gier. Jak to zrobić?

1. W Wyszukaj na pasku zadań wpisz i otwórz Ustawienia grafiki.
2. W sekcji Opcje niestandardowe dotyczące aplikacji pojawi się lista zainstalowanych aplikacji.
3. Wybierz odpowiednią i kliknij na nią lewym przyciskiem myszy.
4. Przejdź do Opcji i wybierz Wysoka wydajność, by gra używała dedykowanej karty graficznej (np. NVIDIA GeForce RTX 4050).
5. Dostosuj każdą grę, wybierając ręcznie preferowane GPU.

Zmień także domyślne ustawienia grafiki:

1. W menu Start wyszukaj Ustawienia grafiki, a następnie je otwórz.
2. Przejdź do Zmień domyślne ustawienia grafiki.
3. W Domyślnych ustawieniach grafiki upewnij się, że masz włączone Planowanie przyspieszanego sprzętowo procesora GPU, a w przypadku grania w oknie w wybranych tytułach – także Optymalizacje dla gier w oknie.

Ustaw tryb gry

Tryb gry w systemie Windows 11 optymalizuje laptopa typowo pod gaming – zasoby systemu są mają przełączony priorytet na gry, wyłączając niepotrzebne elementy w tle, by nie obciążać bardziej podzespołów niż to konieczne.

1. Udaj się do menu Start i Ustawień.
2. Wybierz zakładkę Granie i Tryb gry.
3. Upewnij się, że suwak jest przesunięty na Włączone.

Tryb ten jest domyślnie włączony w Windows 11, więc nie musisz nic zrobić, ale jeśli nie grasz na swoim notebooku, wyłącz go. Ta opcja jest przydatna dla graczy.

Wyłącz Game Bar

Dla odmiany wyłącz nakładkę Game Bar, która może niepotrzebnie obciążyć laptopa i pogorszyć płynność w grach. Wbrew pozorom potrafi ona pochłonąć więcej zasobów, niż może się wydawać.

1. Przejdź do menu Start, a następnie udaj się do Ustawień i Grania.
2. W zakładce Granie udaj się do Game Bar.
3. W części Zezwalaj kontrolerowi na otwieranie Game Bar przełącz suwak na Wyłączone.

Wyłącz VBS i HVCI

VBS jest skrótem od Virtualization-Based Security – to zabezpieczenie oparte na wirtualizacji i, cytując słowa z dokumentacji Microsoftu, służy do tworzenia i izolowania bezpiecznego regionu pamięci od systemu operacyjnego. To ochrona przed złośliwym oprogramowaniem, więc wyłączasz ją na własną odpowiedzialność.

VBS zwiększa bezpieczeństwo kosztem wydajności w grach – różnice często są skromne, więc nie zawsze są warte dezaktywacji tej ważnej dla systemu funkcji. Jeśli jednak chcesz przekonać się, czy zmiana ta wprowadzi poprawę wydajności w gamingu, dowiedz się jak wyłączyć VBS i HVCI.

1. Użyj opcji Wyszukaj na pasku zadań oraz wpisz i otwórz Izolacja rdzenia.
2. W miejscu Integralność pamięci przełącz suwak na Wyłączone.
3. Zrestartuj komputer.

Jak sprawdzić, czy VBS jest dezaktywowane?

1. Wyszukaj i wpisz Informacje o systemie.
2. Sprawdź, czy w Podsumowaniu systemu przy Zabezpieczeniach opartych na wirtualizacji widnieje: (nie)uruchomione.

Zainstaluj gry na SSD

Niby oczywiste, ale są jeszcze gracze, którzy korzystają z laptopów wyposażonych w dysk twardy (HDD). To jednak już przeżytek, który może znacząco wpłynąć na działanie gry (i systemu także). Dlatego każdą wymagającą produkcję instaluj koniecznie na nośniku półprzewodnikowym.

• Jaki dysk dysk SSD do laptopa?

Nie uruchamiaj dodatkowych aplikacji podczas grania

Naturalnie tylko tych zbędnych, bo jak grasz po sieci i nie korzystasz z wbudowanego w grę systemu głosowego, a z zewnętrznej aplikacji typu Discord, to trudno z niej zrezygnować. Jednak taka przeglądarka internetowa z uruchomionymi w nadmiarze zakładkami może pogorszyć wydajność laptopa podczas przeciętnego użytkowania, a co dopiero w wymagających grach. Szczególnie wtedy, gdy laptop nie dysponuje wystarczającą pojemnością pamięci RAM.

Optymalizacja (ustawień graficznych) gier w dedykowaniem oprogramowaniu (i nie tylko)

W dedykowanych aplikacjach AMD i NVIDII dołączanych w sterownikach do kart graficznych możesz skorzystać z automatycznych optymalizacji pod gry – one dobierają ustawienia graficzne pod możliwości laptopa. Warto jednak czasem po prostu samemu pobawić się opcjami w danym tytule i dostosować je ręcznie, sprawdzając na bieżąco wyniki wydajności. Możesz również posłużyć się poradnikami typu:

• Jak zwiększyć fps w STALKER 2? Najlepsze ustawienia graficzne do Heart of Chornobyl na PC
• Jak zwiększyć fps w Cyberpunk 2077? Poznaj optymalne ustawienia graficzne na PC
• Jak zwiększyć fps w Red Dead Redemption 2? Najlepsze ustawienia graficzne w RDR2 na PC
• Jak zwiększyć fps w Wiedźminie 3? Najlepsze ustawienia graficzne (nie tylko) dla wersji next-gen
• Jak zwiększyć fps w Fortnite? Najlepsze ustawienia graficzne na PC
• Jak zwiększyć fps w Counter-Strike 2? Najlepsze ustawienia graficzne do CS2

Aktualizuj sterowniki, ale z głową

Nie instaluj każdych nowych sterowników bez namysłu. Tam, gdzie możesz, sprawdź, co zmieniają. Nie każda nowa wersja wpływa korzystnie na prace podzespołu. W grach największe znaczenie mają naturalnie te do karty graficznej, bo są wydawane regularnie (np. przy okazji dużych premier).

Pomocna może okazać się też czasem aktualizacja BIOS-u płyty głównej, która potrafi ustabilizować pracę systemu lub określonego podzespołu (np. procesora), zwiększając w wybranych przypadkach także jego wydajność.

Sterowniki i firmware powinny być (w miarę) aktualne, ale należy je instalować z rozwagą – najlepiej nie od razu po ich wydaniu. 

A co jeśli nic już nie pomaga? To może być dobry czas na wyczyszczenie lub wymianę laptopa

W poradniku skupiliśmy się na poradach związanych bezpośrednio z systemem operacyjnym Windows 11, obejmując jedynie część software’ową. Jeśli nie przyniosą one pożądanego skutku, konieczny może okazać się upgrade podzespołów (np. wymiana na szybszy dysk SSD lub dołożenie dodatkowej pamięci RAM)  albo po prostu starego laptopa na nowy z mocniejszym procesorem i wydajniejszą kartą graficzną. Pewnych przeszkód po prostu nie przeskoczysz, niezależnie od tego, co zrobisz w systemie Windows 11.

Zanim jednak podejmiesz tak ważną decyzję, warto przedtem przeprowadzić gruntowne wyczyszczenie wnętrza laptopa z kurzu, który wpływa na działanie urządzenia i może prowadzić do jego przegrzewania (a tym samym pogorszenia wydajności przy dużym obciążeniu). Albo zainwestować w podstawkę chłodzącą do laptopa, która może zniwelować trochę problem nadmiernie wysokich temperatur i ewentualnego zjawiska throttlingu.

Przeczytaj:

• Jak wyczyścić laptopa? Czystość i higiena w parę chwil

Jeśli i ten sposób zawodzi, a oczekujesz po notebooku sprawniejszego działania lub wyższych osiągów w wymagających grach, rozważ zakup nowego laptopa z Windows 11. Dobierz odpowiedni model pod swoje potrzeby i wymagania.

Odkryj pełną ofertę laptopów z Windows 11

Autor poradnika: Bartosz Woldański