Jak wybrać monitor? Poznaj kluczowe funkcje i najważniejsze parametry

Jak dobrać monitor do zastosowań?

Monitory komputerowe są obszerną, mocno rozbudowaną grupą produktów. Dzięki zróżnicowanym funkcjom i parametrom na rynku pojawiło się wiele wysoko wyspecjalizowanych modeli, przeznaczonych do różnych zadań. Trudno więc mówić o uniwersalnym monitorze, który sprostałby wymaganiom zarówno osób pracujących w biurze, jak i graczy, grafików, czy montażystów wideo.

Z drugiej strony, tak silne zróżnicowanie pozytywnie wpływa na wybór odpowiedniego modelu i ułatwia udany zakup. Znając swoje potrzeby, możesz zrezygnować z funkcji, których nie potrzebujesz. Unikniesz też sytuacji, w której kupisz panel niespełniający Twoich oczekiwań. W biurze nie będzie Ci przecież potrzebne odświeżanie 144 Hz, czas reakcji 1 ms albo 100% pokrycia palety Adobe RGB. Natomiast jako gracz wymagasz jak najkrótszego czasu reakcji oraz technologii synchronizacji obrazu, czego nie posiadają modele biurowe.

W tym poradniku skupimy się na omówieniu najważniejszych parametrów oraz funkcji monitorów komputerowych. Wskażemy też, w których zastosowaniach są one najbardziej przydatne.

W kolejnych publikacjach szczegółowo przyjrzymy się z kolei monitorom biurowym i domowym, monitorom do gier, monitorom dla grafików oraz monitorom 4K.

Jaki format i rozdzielczość monitora są optymalne?

Omawianie parametrów zaczniemy od współczynnika proporcji obrazu (inaczej formatu). Czy ma on istotny wpływ na komfort pracy lub sposób, w jaki prowadzisz grę? Ma. Nawet bardzo. Format definiuje bowiem szerokość obrazu, czyli przestrzeń do gry lub do pracy.

Proporcje

Proporcje 4:3 i 5:4

Do niedawna najpopularniejsze były monitory przypominające wyglądem kwadrat. 4:3 oraz 5:4. Królowały w biurach i w domach, wyświetlając filmy, czy interfejsy programów. Zostały jednak zdetronizowane, a ich miejsce zajęły monitory panoramiczne.

Zobacz monitory 4:3 oraz 5:4

Proporcje 16:9 i 16:10

Można pokusić się o stwierdzenie, że panele 16:9 i 16:10 są najbardziej uniwersalne. Mają format kinowy, a zatem idealny do seansów z filmami i serialami. Proporcje te świetnie sprawdzają się również w grach. Szczególnie w strzelankach, gdzie możesz szybko ogarnąć to, co dzieje się w polu widzenia.

Ponadto monitory 16:9 i 16:10 znakomicie spisują się w biurach. Interfejsy programów, przeglądarek, witryn oraz serwisów online skalują się do formatu panoramicznego, nie ma więc zjawiska nienaturalnie rozciągniętego obrazu.

W porządku, a jaka jest różnica pomiędzy formatem 16:9 i 16:10? Te pierwsze idealnie wpisują się w rozdzielczość Full HD (1920 x 1080 px). W drugim przypadku obraz jest nieco wyższy w pionie, więc zamiast 1080 px jest ich 1200 i właśnie ten format jest szczególnie ceniony przez grafików komputerowych.

Zobacz monitory 16:9 i 16:10

Proporcje 21:9

Format 21:9 to inaczej format ultrapanoramiczny, nazywany też UltraWide. I tu jest szerzej, znacznie szerzej. Aby w pełni korzystać z dobrodziejstw szerokiej panoramy potrzebne jest co najmniej 27”. Z uwagi na proporcje rozdzielczość zaczyna się od 2560 x 1080 px, sięgając nawet 3840 x 1600 px. Choć zdecydowanie częściej spotkasz panel 3440 x 1440 px. Co ważne, monitory o proporcjach obrazu 21:9 mają już często zakrzywione panele (curved).

Proporcje 21:9 są bardzo wygodne, gdy pracujesz z obszernymi arkuszami Excel. Mogą być naprawdę długie i składać się z wielu kolumn, a ich obsługa wciąż będzie komfortowa. Szeroki ekran pozwala także ustawić 2, a jeśli ma dużą przekątną to i 4 okna na raz. Mogą to być programy, przeglądarki, a nawet okno z filmem. To tak, jakby pracować z kilkoma zintegrowanymi monitorami. W zasięgu wzroku masz zatem niezbędne tabele z zestawieniami. Swobodnie kopiujesz i porównujesz dane, potem rozliczasz w kolejnym oknie.

A czy z paneli 21:9 mogą korzystać gracze? Mogą, tyle że nie nadają się one do każdego typu gier. Do strzelanek, co może trochę dziwić, nie są najlepszym wyborem. Za to do wyścigów są idealne, bo widzisz drogę oraz jej otoczenie, a to pozwala przemyśleć kolejny manewr. Format 21:9 sprawdzi się także w strategiach, przygodówkach oraz grach sportowych, zapewniając szersze pole widzenia.

Zobacz monitory 21:9

Proporcje 32:9

Pora na melodię przyszłości, czyli panel o proporcjach 32:9. W ślad za szerokim ekranem podążają duże rozmiary, dlatego myśląc o takim monitorze musisz mieć więcej miejsca na biurku. Nagrodą jest jednak przestrzeń do pracy oraz zaawansowane funkcje obrazu, które wykorzystasz w pracy z grafiką lub wideo, bądź oglądając filmy w czasie wolnym.

Monitory z formatem 32:9 to bez dwóch zdań sprzęt dla profesjonalistów. Dbają o oczy, zapewniają wysoką częstotliwość odświeżania, ultrakrótki czas reakcji i wysoki kontrast. Często oferują również niezwykle szeroki zakres odwzorowania barw oraz wsparcie trybu HDR. Są to panele imponujące pod każdym względem.

Z ich możliwości skorzysta tym samym:

• grafik i fotograf (kolory, kontrast, dużo miejsca na projekty).
• montażysta wideo (przestrzeń na długie interfejsy, szybkie odświeżanie).
• gracz (odświeżanie, czas reakcji, kolory, zakrzywienie).
• makler, finansista, analityk (przestrzeń do analizy danych, ochrona wzroku).

Zobacz monitory 32:9

Rozdzielczość ekranu

Rozdzielczość Full HD

Największy wpływ na jakość obrazu ma rozdzielczość ekranu, czyli iloczyn pikseli ułożonych w pionie z pikselami ułożonymi w poziomie. Niezależnie od zastosowania rekomendujemy przynajmniej Full HD (1920 x 1080 px). Ta podziałka zapewnia bardzo dobrą widoczność zawartości ekranu, a co za tym idzie komfort pracy, emocje w grach i w filmach, jak i dobre odwzorowanie detali na zdjęciach.

Zobacz monitory Full HD

Rozdzielczość WQHD

Odczuwalnie wyższą rozdzielczością jest WQHD (2560 x 1440 px). Celowo mówimy o odczuwalnej, bo pomiędzy FHD a WQHD istnieje kilka pośrednich wartości. Bazują one na większej ilości pikseli w pionie lub w poziomie. Wyższa rozdzielczość to rzecz jasna więcej detali i żywszy, bardziej realistyczny obraz. Pamiętaj tylko, że do zachowania płynnego obrazu potrzebny jest komputer o wyższej mocy obliczeniowej, szczególnie wydajniejsza karta graficzna.

Zobacz monitory WQHD

Rozdzielczość 4K

Kolejny poziom to oczywiście 4K UHD (3840 x 2160 px). Rozdzielczość, która zyskuje coraz większą popularność i w której tworzone są gry i filmy. Monitor 4K powinien znaleźć się na Twym biurku, jeśli zajmujesz się profesjonalnie grafiką komputerową, obróbką fotografii oraz montażem i edycją wideo. Panel 4K to także sprzęt dla gracza oczekującego najwyższego realizmu w grach.

Zobacz monitory 4K

Jak wybrać rodzaj i powłokę matrycy?

Zacznijmy od rodzaju matrycy. Na rynku dostępne są trzy:

• IPS – panel szerokokątny, zachowujący kolory, jasność i kontrast pod dużym kątem. Kąt patrzenia może sięgać 178° w pionie i w poziomie. Matryca IPS najlepiej sprawdza się w pracy kreatywnej z wizualizacjami, grafiką i obrazem, zapewniając najlepsze odwzorowanie barw.
• VA – matryce z rodziny VA odznaczają się najlepszą czernią, są też najlepszym wyborem do biura, oferując balans pomiędzy ceną a jakością obrazu.
• TN – oto wybór dla gracza. Matryca TN ma najszybszy czas reakcji, zapobiegając powstawaniu przycięć oraz opóźnień, które utrudniają grę i psują efekty wizualne.

Powłoka matrycy wpływa z kolei na widoczność zawartości ekranu przy intensywnym świetle lub w słoneczne dni. I tak masz do wyboru:

• Powłokę matową – jest po prostu niezbędna, gdy chcesz pracować w pobliżu okna albo grać w słoneczny dzień bez szczelnego zasłaniania okna. Matowa powłoka oferuje najwyższą czytelność ekranu, choć odbywa się to nieco kosztem intensywności barw.
• Powłokę błyszczącą – najlepsze rozwiązanie dla grafika i fotografa. Błyszcząca matryca zapewnia żywe, ciepłe i nasycone kolory o szerokim spectrum odcieni. Decydując się na ten rodzaj powłoki raczej zrezygnuj z pracy blisko okna. Błyszczący ekran poprawia też wygląd gier, lecz z rozegraniem partyjki lepiej zaczekać do wieczora.
• Powłokę półmatową – inaczej antyrefleksyjna, będąca kompromisem pomiędzy komfortem użytkowania a odwzorowaniem kolorów.

Jaki monitor lepszy? Zakrzywiony czy płaski?

To pytanie przypomina nieco spór o wyższość komputera PC nad konsolą (i odwrotnie). W gruncie rzeczy wybór płaskiego lub zakrzywionego monitora to przede wszystkim kwestia Twoich oczekiwań wobec obrazu.

Klasyka jest zawsze w modzie, ale przecież nie o wzornictwo tu chodzi. Płaski panel to przede wszystkim bogaty wybór modeli. Możesz przebierać w ofertach: przekątnych, proporcjach obrazu, rozdzielczości, powłokach, funkcjach i wszystkich innych parametrach. I najważniejsze – płaski monitor prezentuje swe zalety niezależnie od przekątnej ekranu.

Tymczasem w monitorach zakrzywionych przekątna ekranu ma znaczenie. Aby zobaczyć efekt głębi potrzebny jest przynajmniej 27-calowy model, najlepiej o proporcjach 21:9 (choć 16:9 też daje radę). 24” to jeszcze trochę za mało, by poczuć zalety zakrzywionego obrazu. Lecz gdy usiądziesz przed ponad 30-calowym monitorem ultrapanoramicznym, wtedy efekt wizualny potrafi wgnieść w fotel.

Przewaga zakrzywionego monitora przejawia się zarówno w dopasowaniu do krzywizny ludzkiego oka, jak i wykorzystaniu fizyki światła. I nie jest to chwyt marketingowy. Zakrzywione ekrany od lat stosowane są przecież w salach kinowych, czego najlepszym przykładem jest IMAX. To właśnie łukowaty kształt ekranu zapobiega zaburzeniom proporcji i perspektywy. Jednocześnie ekran podświetlony jest równomiernie na całej powierzchni, co pozytywnie wpływa na odbiór obrazu.

Idealnym przykładem takiego monitora jest HP OMEN 27c Curved Gaming, z którym możesz grać dłużej a jednocześnie nie odczuwać dyskomfortu oczu. Jego zakrzywiony ekran o promieniu 1000R pasuje do naturalnego kształtu oka. Dzięki temu Twój wzrok nie zmęczy się tak bardzo podczas długiego wpatrywania się w monitor.

Gdzie zatem korzystać z zakrzywionego ekranu? Biuro raczej nie pozwoli w pełni wykorzystać atutów paneli curved. Co innego pracownia grafika, projektanta, fotografa albo montażysty wideo. Tam sprawdzą się doskonale. Efekt głębi wprowadzi ponadto więcej emocji do gier, podnosząc realizm wirtualnych batalii.

Zobacz monitory curved

Częstotliwość odświeżania i czas reakcji – co trzeba o nich wiedzieć?

Częstotliwość odświeżania matrycy

O tym, jak płynny jest wyświetlany obraz, decyduje częstotliwość odświeżania matrycy. Ten parametr określa jak często w ciągu sekundy pojawia się nowa klatka obrazu. Im wyższy współczynnik odświeżania, tym wyższa płynność obrazu, czyli brak opóźnień.

Czy w każdym przypadku będziesz potrzebować wysokiej częstotliwości odświeżania? Naturalnie, że nie. Na odświeżanie zwracają uwagę gracze (płynność rozgrywki) oraz montażyści wideo (dynamika filmów). W obu przypadkach nie warto kupować monitora z odświeżaniem niższym niż 75 Hz. Lecz jeśli masz komputer, który wyciąga powyżej 100 fps-ów w grach, sięgnij po matrycę z odświeżaniem 120 Hz. Gdy ma to być gamingowy panel 4K, to najlepszym wynikiem jest odświeżanie minimum 144 Hz. Tymczasem w biurze, w pracy z grafiką, jak i przy obróbce fotografii, w zupełności wystarczy odświeżanie 60 Hz.

Czas reakcji

Im niższy czas reakcji (podawany w milisekundach), tym ostrzejszy i bardziej wyraźny obraz. Dla gracza i montażysty idealnym wynikiem jest 1 ms, bardzo dobrze jest już poniżej 4 ms. Przy tak niskim czasie reakcji nie ma mowy o smużeniu w dynamicznych scenach walk lub w wyścigach. Monitory takie jak MSI Optix G251PF oferują panele z ultraszybkim czasem reakcji 1ms z technologią GTG. Nie powoduje zniekształceń obrazu i minimalizuje zmiany kolorów podczas oglądania obrazu na ekranie pod różnymi kątami. Cząsteczki krystaliczne wyświetlacza w tym monitorze zapewniają czterokrotnie szybszy wzrost prędkości niż w przypadku cząsteczek standardowych wyświetlaczy.
Natomiast monitory z czasem reakcji od 5 do 10 ms możesz śmiało ustawiać w biurze. W pracy z programami biurowymi różnica rzędu 5 milisekund jest niezauważalna.

Zobacz monitory z czasem reakcji 1ms

HDR i odwzorowanie kolorów – kiedy ich potrzebujesz?

Osławiony już tryb HDR, czyli High Dynamic Range, to w fachowym ujęciu szeroki zakres dynamiki. A co to oznacza dla Ciebie? W telegraficznym skrócie – szeroką rozpiętość pomiędzy czernią a bielą oraz lepszą gradację cieni. Obecność trybu HDR pozytywnie wpływa na jasność obrazu. Zachowany jest jednak umiar – obraz ma być jasny, czyli dobrze doświetlony, nie zaś oślepiający. HDR poprawia także widoczność tego, co skrywa półmrok. Światło nie znika przecież całkowicie, ale rozprasza się w ciemności, oświetlając różne obiekty w różnym stopniu. Ten efekt doskonale odzwierciedla właśnie HDR.

Monitor z funkcją HDR lepiej odwzorowuje kolory. Szczególnie na zdjęciach i filmach, potęgując realizm wyświetlanych obrazów. A skoro realizm, to i gry, gdzie wraz ze wzrostem szczegółowości dąży się do uzyskania jak najlepszego odwzorowania wirtualnych światów.

Zobacz monitory z HDR

Odrębnego omówienia wymagają kolory, czym zajmiemy się właśnie teraz.

Kolory to bez dwóch zdań domena zawodów, w których operuje się obrazem. Grafik, projektant, fotograf i filmowiec po prostu potrzebują wysokiego pokrycia kolorów, aby tchnąć życie w swe prace. Absolutne minimum to 100% pokrycia palety sRGB. Im wyżej tym lepiej, choć warto chyba od razu sięgnąć po paletę Adobe RGB. Pewność, że deklarowane kolory są zgodne z rzeczywistymi zapewni Ci z kolei funkcja kalibracji.

Ergonomia monitora – na co zwracać uwagę?

Ergonomia to takie szerokie pojęcie, które skupia wiele aspektów użytkowania monitora. Proponujemy zatem małe doświadczenie: usiądź przed pustym biurkiem i zanotuj wszystkie funkcje, jakie przydałyby Ci się w monitorze. Gotowe? Porównaj więc swoją listę z naszą:

Regulacja położenia monitora

Biurka są różne. Krzesła są różne. Ty także różnisz się od innych wzrostem oraz sylwetką. Pojawia się tym samym konieczność indywidualnej regulacji położenia monitora, aby odpowiadał Twoim potrzebom. Położenie monitora możesz zmieniać w kilku płaszczyznach:

• regulacja kąta pochylenia (tilt),
• regulacja wysokości (height),
• regulacja kąta obrotu (swivel),
• obracanie w pionie (pivot).

Technologie synchronizacji obrazu

Funkcja ceniona przez graczy i dedykowana właśnie im. Dzięki niej obraz jest jednorodny i nie pojawia się zjawisko szarpania. A może do tego dojść w wyniku konfliktu pomiędzy kartą graficzną a monitorem, co dzieje się, gdy liczba klatek obrazu (generowana w ciągu sekundy przez kartę graficzną) nie pokrywa się z częstotliwością odświeżania matrycy monitora. Wygląda to źle.

Aby temu przeciwdziałać AMD oraz NVIDIA stworzyły technologie synchronizacji obrazu, kompatybilne z ich chipami graficznymi. AMD nazwało swoje rozwiązanie FreeSync, NVIDIA nadało miano G-Sync. W obu przypadkach chodzi o zrównanie fps-ów z odświeżaniem, czyli o jednorodny i klarowny obraz.

Technologie chroniące wzrok

8 godzin spędzone w biurze przed monitorem to spore obciążenie dla wzroku. Żeby chronić Twe oczy i minimalizować skutki zmęczenia producenci wdrożyli między innymi technologię Flicker Free, która zapobiega migotaniu obrazu. Przydatny jest także filtr światła niebieskiego, choć trzeba się do niego przyzwyczaić. Po aktywacji filtra poświata ekranu staje się bardziej żółta, ale odbywa się to z korzyścią dla Twojego wzroku.

Dostępne porty

Ważne jest, by monitor był kompatybilny z komputerami różnej generacji. W starszych desktopach próżno szukać na przykład złączy HDMI. W ich miejscu są za to porty VGA lub DVI. Mając skrzynkę z takimi właśnie złączami zweryfikuj, czy monitor, który Ci się podoba, także je ma. Unikniesz konieczności stosowania przejściówek.

Przydatne są również porty USB, wbudowane w obudowę monitora. Po pierwsze – pełnią rolę huba, umożliwiając korzystanie z większej liczby urządzeń. Po drugie – ułatwiają podłączanie akcesoriów komputerowych. Porty masz bowiem pod ręką, bez potrzeby odsuwania skrzynki, która stojąc pod biurkiem nie zawsze jest łatwo dostępna.

Gwarancja zero martwych pikseli

Wyciągasz nowy monitor z pudełka, stawiasz na biurku, podłączasz i widzisz, że na ekranie są martwe albo uszkodzone piksele. W takiej sytuacji przydaje się "gwarancja zero martwych pikseli". Szukając tego parametru w filtrach spotkasz się z różnym nazewnictwem. Czasami nazywany jest wprost gwarancją zero martwych pikseli, czasami gwarancją NBD, a czasami Zero Bright Dot (ZBD). Nazwę definiują producenci, ale w gruncie rzeczy chodzi o to samo, czyli wymianę monitora w przypadku wystąpienia martwych, bądź uszkodzonych pikseli.

Polecane monitory dla graczy

HP OMEN 27c Curved Gaming

Doskonały wybór dla gracza szukającego zakrzywionego monitora WQHD, z czasem reakcji 1 ms i odświeżaniem 240 Hz. Matryca VA zapewnia szerokie kąty patrzenia, a minimalistyczne ramki sprawiają, że obraz rozciąga się nieomal po same brzegi urządzenia. Ponadto OMEN 27c ma certyfikat HP Eye Ease with EyeSafe®, który blokuje wysokoenergetyczne niebieskie światło bez utraty kolorów.

Acer Predator XB253QGPBMIIPRZX HDR400 

Jeden z najlepszych monitorów na początek przygody z grami. Zwłaszcza do gier typu FPS (First Person Shooter), symulacji wyścigów samochodowych, strategii czasu rzeczywistego czy w grach sportowych. Ten panel Full HD ma przekątną 24,5”, matową matrycę IPS, czas reakcji 0,9 ms oraz częstotliwość odświeżania na poziomie 144 Hz. Dzięki funkcji GameView zapewnia trzy tryby do grania: akcja, wyścigi i sport. Możesz użyć trybu domyślnego lub dostosować ustawienia do własnych upodobań.

Samsung Odyssey C27G55TQWRX Curved HDR

Oto monitor Curved od Samsunga, który świetnie sprawdzi się na każym stanowisku gamingowym i nie tylko. Przekątna tego zakrzywionego ekranu liczy 27”, natomiast częstotliwość odświeżania 144 Hz, a czas reakcji to 1 ms. Na dokładkę otrzymujesz zapierającą dech grafikąę dzięki HDR10. Pełna gama odcieni bardziej niż kiedykolwiek ożywi poszczególne sceny.

MSI Optix G251PF

Doskonały wybór dla gracza szukającego monitora Full HD, z czasem reakcji 1 ms i odświeżaniem 165 Hz. Obsługując technologię HDR 400, monitor oferuje szerszy zakres jasności i kontrastu, czyniąc gry jeszcze bardziej klimatycznymi. Dodatkowo monitor z 3 stron nie posiada ramek, a podstawa umożliwia regulację w wielu płaszczyznach.

Przeczytaj też pozostałe poradniki o monitorach

Zobacz wszystkie monitory w x-kom