Ranking chłodzenia procesora. Jakie chłodzenie wodne i powietrzne do CPU kupić?

➤Najlepsze chłodzenie powietrzne do procesora

➤ENDORFY Fera 5 120mm – tanie i porządne chłodzenie powietrzem

Poprawa temperatur procesora i kultury pracy nie musi wiązać się z kosztownym wydatkiem. Już chłodzenie Endorfy Fera 5 jest sporym przeskokiem jakościowym względem BOX-owych coolerów dołączanych do wybranych CPU.

To dość kompaktowa konstrukcja z jednym wentylatorem z łożyskiem FDB (w sprzedaży jest też wariant z dwoma) o świetnych parametrach. Zapewnia cichą pracę przy jednocześnie niskich temperaturach. I mimo bardzo atrakcyjnej ceny w zestawie otrzymujesz dobrej jakości pastę termoprzewodzącą. Czego chcieć więcej?

ENDORFY Fera 5 120mm sprawdzi się tańszych procesorach Intel Core i5 (Core Ultra 5) bez dopisku K oraz Ryzenach 5 lub 7.

Alternatywa:

• SMX CRISP DUAL 2x120 mm (chłodzenie z dwoma wentylatorami)

Kupuję ENDORFY Fera 5 120mm

➤SMX STORMY 120mm ARGB – porządna wydajność ze świecidełkami w atrakcyjnej cenie

Potrzebujesz nieco mocniejszego chłodzenia, by utrzymać wydajniejszy procesor w ryzach (np. Intel Core i5 oraz Intel Core i7 z dopiskiem K lub Ryzena 7 z 3D V-Cache)? W takim razie sprawdź Silver Monkey X STORMY 120mm ARGB, który zagwarantuje wysoką wydajność przy niezłej kulturze pracy. Konstrukcja jest dość masywna i zbudowana z jednej asymetrycznej wieży utrzymanej w czarnym kolorze. Widać tutaj porządną jakość wykonania.

Wentylatory pracują maksymalnie z 1500 RPM, co przekłada się na wysoki komfort użytkowania. Dla fanów świecidełek nie zabrakło także podświetlenia RGB. Miłym bonusem jest długa gwarancja, bo liczy ona aż 6 lat.

Alternatywa:

• SMX STORMY 120mm (tańszy wariant bez ARGB)

Kupuję Silver Monkey X STORMY 120mm ARGB

➤Thermalright Peerless Assassin 120 SE 120mm – istna perła do 200 zł

Legendarny producent chłodzeń CPU powrócił na polski rynek w glorii i chwale. Model Thermalright Peerless Assassin 120 SE 120mm to istna perełka wśród układów powietrznych. Potwierdza on, że chłodzenie nie ma sobie równych, jeśli chodzi o stosunek jakości do ceny. Pozbywa się wysokich temperatur na procesorze z tak sama sprawnością, jak najlepsi w swoim fachu asasyni likwidujący swoje cele. To chłodzenie powietrzne, które jest praktycznie pozbawione wad, a łączy je wysoka wydajność i ekstremalnie cicha praca. Do 200 zł trudno o lepszy wybór.

Alternatywa:

• ENDORFY Fortis 5 140mm (porządne klasy chłodzenie z większym wentylatorem)

Kupuję Thermalright Peerless Assassin 120 SE 120mm

➤be quiet! Dark Rock 5 120mm – ciche i efektywne chłodzenie dla wymagających

Najwydajniejsze procesory mogą potrzebować nieco lepszego schłodzenia i wtedy odpowiedzią na te potrzeby może być be quiet! Dark Rock 5 120 mm. Wyróżnia się nienagannym designem i wysoką jakością wykonania. Cena jest dość wygórowana, ale otrzymujesz za to: cichą pracę i wydajność, która sprawia, że cooler radzi sobie bez większych problemów z odpowiednim schłodzeniem np. Intel Core i7-14700K, AMD Ryzen 7 9800X3D, a nawet Ryzenów 9.

Miej tylko na uwadze, że radiator jest dość duży, przez co nie wejdzie do wszystkich obudów. Na szczęście nie gryzie się przesadnie z wysokimi pamięciami RAM.

Alternatywa:

• be quiet! Dark Rock PRO 5 120x135mm (mocniejszy wariant z dwoma wentylatorami)

Kupuję be quiet! Dark Rock 5 120mm

➤Noctua NH-D15 2x140mm – najlepsze chłodzenie powietrzne do CPU o bezkompromisowej jakości

Jeśli stawiasz wydajność nad wszystko inne, to wybór nie może być inny: Noctua NH-D15 to absolutna bestia wśród powietrznych chłodzeń CPU. Nie ma sobie równych pod kątem wydajności i ciszy, ale to wiąże się z bardzo wysoką ceną, która mocno wpływa na opłacalność. To w końcu jeden z najdroższych systemów chłodzenia powietrznego na rynku.

Noctua NH-D15 to masywna konstrukcja z dwoma wentylatorami o średnicy 140 mm, ale mimo dużych gabarytów nie koliduje z wieloma wysokimi modułami RAM-u. Do dodatkowych zalet Noctua NH-D15 należy zaliczyć bogate wyposażenie, 6 lat gwarancji i świetne wsparcie producenta. Jedyną wadą jest wysoka cena. Ale przynajmniej w tym przypadku masz pewność, że płacisz za jakość premium i najwyższe osiągi. Coś za coś.

Alternatywa:

• Noctua NH-D15S 140mm (tańsze chłodzenie z jednym wentylatorem)

Kupuję Noctua NH-D15 2x140mm

Sprawdź pełną ofertę chłodzeń powietrznych

Najlepsze chłodzenie procesorów Intel i AMD, czyli jakie? Wodne czy powietrzne?

Chłodzenie procesora jest pozornie mało istotnym, ale niezbędnym komponentem każdego komputera. W końcu odpowiada za utrzymanie jednego z najważniejszych podzespołów w ryzach, rozpraszając generowane przez CPU ciepło i tym samym obniżając jego temperatury. Chłodzenie ma więc niebagatelny wpływ na pracę procesora – jego wydajność i stabilność, a także kulturę. Ma ono znaczenie także w kontekście głośności działania całego PC, bo wentylatory zamontowane w systemach chłodzenia wpływają naturalnie na ciszę lub jej brak.

Procesory – głównie (naj)bardziej topowe jednostki – stanowią coraz większe wyzwanie dla schładzaczy. W ostatnich latach CPU generują coraz więcej ciepła i pobierają coraz więcej energii. Dlatego dobór odpowiedniego chłodzenia jest niezwykle istotny w kontekście pracy mającego ogromne znaczenie dla wydajności całego komputera podzespołu.

W przypadku niektórych procesorów, jeśli nie przykładasz dużej uwagi do kultury pracy, możesz pozostać z dołączanym do procesora chłodzeniem BOX, które jest jednak rzadziej dodawane niż kiedyś (np. Intel zrezygnował z nich nawet w takich jednostkach jak Core i5-14600K lub Core Ultra 5 245K).

Jeśli procesor nie oferuje schładzacza w zestawie lub chcesz poprawić kulturę pracy nie tylko CPU, ale i całego PC, zdecyduj się na zakup optymalnego chłodzenia. Na pytanie o to, czy lepsze jest powietrzne czy wodne, nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Wodne schładzacze są generalnie efektywniejsze, ale nie zawsze są lepszym wyborem. To zależy od wielu różnych czynników, które przybliżę w tej publikacji.

Czym się sugerować przy wyborze chłodzenia procesora?

Chłodzenie procesora dba o temperatury jednego z najistotniejszych i najwydajniejszych podzespołów. Nie ma zatem nic dziwnego w tym, że warto pomyśleć o porządnym chłodzeniu, przynajmniej w przypadku bardziej wymagających jednostek CPU. Oto, co możesz zyskać, wybierając odpowiedni dla swojego procesora system chłodzenia:

• Procesor nie będzie się przegrzewał podczas dużego obciążenia, pozbędziesz się throttlingu lub zapobiegniesz jego powstaniu.
• Utrzymasz stabilną pracę procesora (komputera).
• Poprawisz kulturę pracy (temperatury, głośność), co może pozytywnie przełożyć się na żywotność procesora.
• Poprawisz wygląd wnętrza obudowy, zwłaszcza w przypadku chłodzenia wodnego (co ma szczególnie znaczenie przy szklanym panelu obudowy).
• Zwiększysz możliwości podkręcania procesora, zapewniając mu lepsze warunki pracy (temperatury).

No dobrze, ale jakie są rodzaje chłodzeń i jakie czynniki mają największe znaczenie przy wyborze tego komponentu? Wiele parametrów jest wspólna dla obu rodzajów schładzaczy, ale mogą wystąpić mniejsze lub większe różnice, które mają związek po prostu z budową danego systemu.

➤Rodzaje chłodzeń CPU

• Wodne – inaczej chłodzenie cieczą. W sprzedaży znajdziesz konstrukcje AiO (ang. All-in-One, gotowy system), ale możesz też zdecydować się budowę własnego systemu z dostępnych w sklepach części (tzw. customowy). Jednak wymaga to większej wiedzy i w zależności od jego rozbudowania i jakości komponentów może pochłonąć więcej pieniędzy. Mechanizm działania tego typu chłodzenia nie opiera się na cyrkulacji powietrza w obudowie. Ciepło odprowadzane jest z procesora przez blok wodny, z którego nieprzewodząca prądu i napędzana przez pompę ciecz przepływa przez specjalne węże do wentylowanej chłodnicy, w której dochodzi do schłodzenia płynu.
• Powietrzne – ten typ schładzaczy składa się z radiatora z podstawką i ciepłowodami oraz opcjonalnie z wentylatora (lub wentylatorów). Jego działanie polega na absorpcji ciepła generowanego przez CPU od spodu przez podstawkę i ciepłowody do radiatora. W chłodzeniu aktywnym pozbywa się je za pomocą zamontowanego na nim wentylatora. W sprzedaży znajdziesz modele typu wieżowego i horyzontalnego (radiator z podstawą są ułożone płasko), z których powszechnym i lepszym wyborem są te pierwsze, chyba że szukasz chłodzenia do małej obudowy.

Istnieją też inne formy chłodzeń – do ekstremalnego podkręcania CPU. Najczęściej stosowany w tego typu zastosowaniach jest ciekły azot (LN2), ale po tego typu rozwiązania sięgają głównie specjaliści w podkręcaniu. Do nich zaliczają się m.in. profesjonalni overclockerzy, którzy starają się bić kolejne rekordy w OC procesorów.

Na co zwracać uwagę przy zakupie chłodzenia wodnego?

Co jest ważne przy wyborze wodnego systemu chłodzenia do procesora?

➤Typ chłodzenia wodnego

System chłodzenia cieczą składa się w uproszczeniu z bloku wodnego, chłodnicy, pompy, zbiornika wyrównawczego z zaworami i specjalnych wężyków. Wyróżnia się głównie:

• Customowy – inaczej mówiąc, składak, który budujesz z niezbędnych elementów składowych, czyli z m.in. węży, pompy, bloku wodnego i radiatora itd. Wymaga odpowiednich pomiarów i właściwego doboru pompy wodnej pod kątem przepustowości czy wężyków i rurek pod względem średnicy i długości, a także wymiany cieczy. Jest to opcja dla bardziej zaawansowanych użytkowników.
• AiO – innymi słowy: uproszczony, a co za tym idzie – łatwiejszy w montażu i konserwacji gotowiec (układ zamknięty), który zawiera wszystkie konieczne elementy składowe systemu chłodzenia cieczą. Te są fabrycznie nią wypełnione i odpowiednio uszczelnione. Tutaj masz pewność, że nic nie może pójść nie tak. 

➤Kompatybilność z obudową i gniazdem płyty głównej

Kompatybilność w przypadku systemu wodnego odnosi się przede wszystkim do opcji montażowych w obudowie. Wodne chłodzenie nie wymaga tak wiele miejsca. W tym przypadku należy sprawdzić przede wszystkim, czy dana obudowa pozwala, po pierwsze, na montaż wodnego systemu, a po drugie: na jakie chłodzenie (np. 120 mm, 240 mm czy 360 mm) i gdzie pozwala je zainstalować (na topie, z tyłu czy z przodu, a jak tak, to w jakiej formie).

Dlatego wymiary radiatora, z którą wiąże się też liczba wentylatorów, są tak istotne przy wyborze chłodzenia wodnego. Na przykład najmniejszy format montowany jest w obudowach Mini-ITX albo z tyłu, a 240 lub 280 mm lub często także większe (360 mm) w obudowach Midi-Tower.

Tak jak i w powietrznym systemie, tak i tutaj chłodzenie musi być kompatybilne z socketem płyty głównej. Ewentualne kolidowanie chłodnicy z wentylatorami i pamięci RAM jest zależne od obudowy (przy montażu na górze „skrzynki”). Dlatego tej informacji szukaj w specyfikacji lub opisie obudowy.

➤Chłodnica i wentylatory

Jakie wyróżniamy chłodnice? Oto one:

• 120 mm – przeznaczona do słabszych procesorów, których nie zamierzasz podkręcać. Zamontujesz na takiej chłodnicy jeden wentylator 120 mm. Chłodzenie z tego typu chłodnicą pozwala także na montaż w mniejszych obudowach – Mini-ITX.
• 140 mm – to nieco wydajniejszy układ z wentylatorem 140 mm.
• 240 mm – standardowy typ chłodnicy (z dwoma wentylatorami). Możesz parować je z nieco mocniejszymi procesorami. Ten układ uważany jest za minimum do OC procesora.
• 280 mm – ta chłodnica pozwala na montaż wentylatorów o większej średnicy (140 mm zamiast 120 mm), co korzystnie przekłada się na kulturę pracy (mniej obrotów) i temperatury. Można też parować z mocniejszymi CPU i ewentualnie postawić na OC.
• 360 mm – konstrukcje z trzema wentylatorami (120 mm) do najbardziej wymagających procesorów, które dodatkowo może zechcesz podkręcić.
• 420 mm – wyjątkowo duże chłodzenia, które pozwalają na montaż trzech wentylatorów o średnicy 140 mm. Jest to (kosztowna) opcja dla najbardziej wymagających użytkowników.

W specyfikacji danego modelu obudowy masz informację o tym, czy pozwala ona na montaż chłodzenia cieczą i jakiego rodzaju dokładnie. Dlatego przed zakupem systemu wodnego zweryfikuj kompatybilność swojej „skrzynki” z danym rodzajem chłodnicy.

➤Maksymalny przepływ powietrza (CFM), poziom hałasu i prędkość obrotowa

Chłodzenia wodne są zazwyczaj uważane za (znacznie) cichsze niż powietrzne, ale to nie w każdym przypadku prawda – wszystko zależy od rodzaju konstrukcji. Na głośność działania ma kilka elementów: pompka i wentylatory. Siłą rzeczy znaczenie ma nie tylko prędkość obrotowa (im niższa, tym lepiej) i poziom hałasu (w dB) i rodzaj łożyska, ale także maksymalny przepływ powietrza (CFM).

➤Rodzaj i jakość elementów chłodzenia

Chłodzenia wodne są zdecydowanie bardziej złożone niż powietrzne, a więc jakość poszczególnych elementów składowych odgrywa tutaj większą rolę. Część informacji zdradzi Ci specyfikacja, ale jednak warto opierać się na opiniach i rzetelnych recenzjach.

Co może być ważne w kontekście chłodzenia wodnego? Zwróć uwagę między innymi na:

• gęstość ożebrowania chłodnicy (FPI; im ich więcej, tym wyższa wydajność, która jednak musi współgrać z dobrze dobranymi do niej wentylatorami) i jej wielkość (pojemność, grubość);
• materiał radiatora (aluminiowe tańsze, ale słabsze);
• materiał bloku wodnego i ewentualnie jego wygląd;
• żywotność i przepustowość pompy;
• jakość blokopompki i wentylatorów (liczba, średnica, prędkość obrotowa, rodzaj łożyska), które wpływają znacząco głośność;
• wykonanie i materiał węży, w których przepływa ciecz (te mogą być wykonane z silikonu, PVC i tygonu, czyli od najsłabszego do najlepszego). PVC jest najbardziej powszechnym materiałem, który cechuje się niezłym stosunkiem jakości do ceny. Ma to znaczenie, ponieważ materiał wpływa on na elastyczność, co ułatwi układanie, i podatność na załamania. Im bardziej odporny na załamania i bardziej giętki, tym lepiej.

➤Wygląd i RGB

Wygląd ma jeszcze większe znaczenie w przypadku chłodzenia wodnego. Na rynku nie brakuje układów, które mają unikatowy styl i mogą ożywić wnętrze komputera (nie tylko poprzez podświetlenie RGB).

Naturalnie wpływ na decyzją powinny mieć same czynniki, co w chłodzeniu powietrznym, a więc przede wszystkim TDP (ten współczynnik odgrywa w tym systemie mniejsze znaczenie, więc często w specyfikacji nie ma o nim informacji), gwarancja (zwykle 2-3 lata), łatwość montażu, wskaźnik MTBF albo nawet specjalne oprogramowanie.

To ostatnie pozwala na monitorowanie temperatur czy sterowanie podświetleniem oraz obrotami pompy i wentylatorów. Najbardziej szałowe modele mogą mieć nawet między wbudowany wyświetlacz, która pokazuje najważniejsze informacje (np. MSI MEG Core Liquid S360).

Na co zwracać uwagę przy zakupie chłodzenia powietrznego?

Co jest najistotniejsze przy wyborze powietrznego systemu chłodzenia do procesora?

➤Typ chłodzenia powietrznego

Chłodzenia powietrzne dzieli się na dwa typy konstrukcji:

• Aktywne – radiator z wentylatorem, co przekłada się na wydajną pracę, ale też ryzyko większego hałasu. Na rynku jednak nie brakuje modeli, które działają cicho nawet pod dużym obciążeniem.
• Pasywne – sam radiator, co oznacza mniej efektywne, oparte na konwekcji swobodnej, chłodzenie. Obecnie tego typu konstrukcje przestają mieć rację bytu. Można by rzec, że jest to gatunek na wymarciu.

➤Kompatybilność z gniazdem (socketem) płyty głównej i obudową

Chłodzenie dobierasz na początku pod gniazdo (socket) płyty głównej – wystarczy spojrzeć w specyfikacji danego produktu na stronie producenta lub sklepu na kompatybilność z podstawkami (np. LGA 1200, 1156, 1700, 1851 w przypadku Intela oraz AM5 lub AM4 w przypadku AMD).

To jest pierwszy element, na który musisz zwrócić uwagę, jeśli już zapadła decyzja w kontekście rodzaju schładzacza. Jednak nie jest on aż tak ważny, ponieważ większość chłodzeń jest kompatybilna z wieloma podstawkami. Kupując chłodzenie kompatybilne z socketem Intela, będzie zazwyczaj kompatybilne także z gniazdem AMD. O to nie musisz się zwykle martwić.

Problem może ewentualnie wystąpić w przypadku montażu starszych chłodzeń na najnowszych płytach głównych (podstawkach), ale i w tym przypadku producenci starają się zapewniać kompatybilność. Czasem może być wymagany nowy zestaw montażowy. Niektórzy producenci potrafią takowe wysyłać za darmo. Noctua służy za wzór do naśladowania pod tym względem. 

➤Wymiary

Niezwykle ważne są również rozmiary chłodzeń. Jest to istotne, ponieważ chłodzenie musi zmieścić się w obudowie (wysokość radiatora) i nie powinno najlepiej blokować slotów na RAM (głębokość) ani utrudniać dostępu do innych gniazd (np. PCIe).

Znaczenie ma także wentylator – niektóre modele uniemożliwiają montaż nieco wyższych pamięci, ale wystarczy podnieść wentylator na radiatorze, by problem zniknął. W specyfikacji producenta lub na stronie sklepu (np. x-komu) możesz często znaleźć informację o maksymalnej wysokości RAM-u. Ta informacja jest niezwykle pomocna w doborze nieblokujących się komponentów.

Na rynku jest szeroki wybór chłodzeń – głębsze i płytsze, niższe (w tym tzw. niskoprofilowe, które zmieścisz nawet w małych obudowach) i wyższe, szersze i węższe. Do wyboru, do koloru, czyli każdy powinien znaleźć bez kłopotu odpowiedni schładzacz do swojej obudowy i procesora.

➤TDP

Współczynnik TDP określa ilość wydzielanego ciepła, które wiąże się z poborem mocy. W przypadku chłodzeń CPU odnosi się on naturalnie do procesorów, które są opisywane właśnie tym parametrem. Zatem przy wyborze chłodzenia sprawdź, do jakiego maksymalnego progu TDP zaleca się dany model. Wartość tego współczynnika powinna być co najmniej równa tej, która cechuje CPU.

Niewłaściwy dobór chłodzenia może przyczynić się do jego nadmiernej pracy (i tym samym większego hałasu), przegrzewania procesora, a w najgorszym razie – niestabilnej pracy CPU, a więc i całego komputera. Generalnie wystarczy nie parować np. (naj)tańszych chłodzeń z topowymi procesorami i nie będziesz miał powodów do obaw.

➤Radiator i wentylator(y)

W przypadku radiatora – poza kwestiami estetycznymi i jego wymiarami – zwróć uwagę na rodzaj zastosowanego materiału (aluminium i miedź oraz nikiel lub mieszane) oraz liczbę i średnicę ciepłowodów. Generalnie aluminium jest najczęściej spotykanym materiałem, pozostałe – w tym aluminiowo-miedziane czy miedziano-niklowe – oferują lepsze właściwości. Z kolei im rurek cieplnych jest więcej i są grubsze, tym lepsze jest przewodnictwo cieplne.

Materiał dotyczy nie tylko radiatora, ale i jego podstawy. Ta druga ma znaczenie w kontekście pasty termoprzewodzącej, która dobierasz właśnie pod rodzaj zastosowanego tworzywa. Past na bazie ciekłych metali nie używa w przypadku aluminiowych podstawek. Jednak tę i tak dobierasz pod cooler CPU, a nie na odwrót, więc nie musisz zawracać sobie tym aspektem głowy przy wyborze schładzacza.

Ważniejsze jest to, by zwrócić uwagę na rozmiar (np. 120 mm lub 140 mm) i jakość wentylatora, a także na rodzaj łożyska (np. hydrauliczne czy – lepsze – olejowe/hydrodynamiczne). Liczba wentylatorów też ma znaczenie.

Gdy jest ich więcej, zajmują więcej przestrzeni – w okolicach gniazda płyty głównej. Gdy są mniejsze, muszą nadganiać prędkością, co niekorzystnie wpływa na kulturę, dlatego skromniejsze wentylatory (np. 92 mm) znajdziesz głównie w tanich chłodzeniach. Na rynku nie brakuje modeli, które mimo jednego wentylatora pozwalają na montaż drugiego (opcjonalnego), który zwiększy wymiary i głośność, ale też poprawi efektywność chłodzenia.

Wentylator jest ważny, bo wpływa na zarówno temperatury procesora, jak i wielkość chłodzenia. Dodatkowy wentylator w schładzaczu powietrznym siłą rzeczy znacznie go pogrubia, ale w przypadku opcjonalnego nie ma to większego znaczenia w kontekście dostępu do banków pamięci RAM.

➤Prędkość obrotowa wentylatora

Z wentylatorami wiąże się jeszcze jednak bardzo istotna kwestia – prędkość obrotowa (wyrażana w obr. na minutę). Sprawdź zakres pracy. Ważna jest ich maksymalna prędkość – ta im jest wyższa, tym zwykle niższe temperatury, ale też większy hałas. Większe wentylatory mogą kręcić się wolniej, zachowując tę samą efektywność przy lepszej kulturze pracy. Generalnie dużo zależy od jakości danego wentylatora.

Optymalnie warto zapoznać się z testami, które oceniają głośność chłodzenia (w dB) przy określonej prędkości obrotów. Najlepiej jakby wentylator pracował jak najciszej (jak najmniej obrotów) przy jak najniższych temperaturach, ale tego sucha specyfikacja Ci nie zdradzi.

➤Wygląd i podświetlenie (RGB)

Wygląd może mieć duże znaczenie, szczególnie w obudowie ze szklanym bocznym panelem. Generalnie od strony wizualnej lepiej prezentują się chłodzenia wodne (brak dużego radiatora na procesorze), ale i fani tradycyjnych schładzaczy powietrznych mogą znaleźć coś dla siebie.

Znaczenie mogą mieć zarówno kolory np. wentylatorów i innych elementów składowych, jak i ewentualne podświetlenie (A)RGB, które rozświetli Twoją obudowę i dobrze współgra z resztą komponentów.

➤Łatwość w montażu

Tego nie wyczytasz ze specyfikacji, ale montaż chłodzenia – niezależnie od rodzaju – ma niebagatelne znaczenie. W końcu nikt nie chce niepotrzebnie tracić czasu na użeranie się z instalacją danego schładzacza. Generalnie za znacznie bardziej skomplikowane w montażu uchodzą układy oparte na cieczy, choć i te są coraz prostsze (AiO).

Najlepiej poszukaj opinii i recenzji, które poruszają ten temat. Choć i nimi się w pełni nie sugeruj, bo to kwestia mocno indywidualna. Jeśli ktoś ma obycie z montażem chłodzenia, dla niego większość systemów nie będzie stanowić najmniejszego wyzwania.

➤Dodatkowe akcesoria, gwarancja i MTBF

Wyposażenie odgrywa marginalną rolę, bo zazwyczaj znajdziesz tam informacje o elementach, które muszą znaleźć się w zestawie. Warto jednak sprawdzić, czy w chłodzeniu producent zadbał o pastę termoprzewodzącą. Nie w każdym przypadku jest ona dodawana, nie zawsze jest też najwyższej jakości, więc dowiedz się, czy jest uwzględniona w wyposażeniu danego produktu i ewentualnie jaka konkretnie. Specyfikacja nie zawsze Ci to powie – dlatego poszukaj informacji u producenta lub w testach i opiniach wcześniejszych nabywców.

Jeśli liczy się także dla Ciebie okres gwarancyjny, sprawdź go w specyfikacji. Chłodzenia zazwyczaj mają 2-3-letni (są jednak odchylenia od standardu, np. chłodzenia Noctui i Endorfy mogą mieć nawet 6 lat).

Możesz też zwrócić uwagę na współczynnik MTBF (ang. Mean Time Between Failures), który określa średni okres bezawaryjnej pracy. Ten jest szacunkowy i im wyższy, tym lepiej. Jednak miej na uwadze, że dane urządzenie może nie wytrzymać ustalonej przez producenta liczby godzin. Co również ważne, wskaźnik ten nie ma żadnego związku z gwarancją.

Aspekty te nie mają szczególnego znaczenia w kontekście chłodzeń powietrznych. Te są mniej skomplikowane, a więc tym samym mniej podatne na awarię niż układy oparte na cieczy.

Kiedy zdecydować się na chłodzenie wodne, a kiedy na powietrzne?

Do podstawowych, mało wymagających komputerów wystarczy w zupełności chłodzenie BOX-owe dołączane przez producenta w procesorze. Jeśli jednak chcesz poprawić kulturę pracy, możesz zdecydować się na zakup tańszego chłodzenia powietrznego, które w zupełności poradzi sobie ze słabszymi jednostkami CPU.

W przypadku gier i pracy w profesjonalnych aplikacjach, które mogą wymagać mocniejszego procesora, pomyśl o systemie chłodzenia powietrznego wyższej klasy. Chyba że koniecznie chcesz uprzeć się, by zbudować komputer z konstrukcją opartą na cieczy. Chłodzenie wodne jest bowiem zalecane albo wręcz niezbędne tylko przy topowych procesorach (np. Intel Core i9 czy AMD Ryzen 9), a już szczególnie wtedy, gdy zamierzasz je podkręcać. Wtedy sensowny system wodny sprawdzi się lepiej, gwarantując niższe temperatury CPU.

Chłodzenia wodne AiO cieszą się coraz większą popularnością i są coraz łatwiejsze w montażu, a także ich wybór nie ogranicza się tylko do droższych konstrukcji. Gwarantują one zazwyczaj niższe temperatury na procesorze (jeśli wybierzesz porządny model), ale kosztem ceny, której stosunek do wydajności wypada generalnie gorzej od chłodzenia powietrznego. Kluczowy może być dla Ciebie też aspekt głośności (ciszy). Jednak konstrukcje wodne z niższej lub średniej półki często są głośniejsze od solidnych modeli powietrznych.

Oba rodzaje wymagają odpowiedniej obudowy. Dlatego w przypadku chłodzenia powietrznego ważna jest jego wysokość, a w przypadku wodnego – jest to nawet jeszcze bardziej skomplikowane. Obudowa może pozwolić nie tylko na instalację tylko w jednym określonym miejscu, ale także na montaż określonej konstrukcji (np. co najwyżej z chłodnicą 240 mm) i przy odpowiedniej wysokości RAM-u.

Jeśli liczy się dla Ciebie wydajność i cisza, a budżet odgrywa mniejszą rolę, chłodzenie wodne może być dla Ciebie lepszym wyborem niż powietrzne. Tego typu konstrukcje ładniej prezentują się też w obudowie.

W pozostałych przypadkach chłodzenie powietrzne będzie wystarczające i po prostu trwalsze (mniej podatne na awaryjność). Cechuje się zdecydowanie lepszym stosunkiem efektywności do ceny, zwłaszcza jeśli estetyka i wygląd wnętrza obudowy nie ma dla Ciebie aż tak dużego znaczenia, masz w niej sporo wolnego miejsca albo komputer nie skrywa mocnego procesora i nie zamierzasz go ekstremalnie podkręcać.

Chłodzenie procesora (CPU): najczęściej zadawane pytania

Jak dobrać chłodzenie do procesora?

Chłodzenie CPU dobierz pod gniazdo płyty głównej, czyli inaczej socket (np. LGA 1700, AM5), oraz obudowę komputera. Sprawdzaj wysokość i głębokość radiatora, by zmieścił się w obudowie i nie kolidował z pamięciami RAM w przypadku systemu chłodzenia powietrznego, a także na wielkość chłodnicy i opcje montażowe w obudowie w przypadku chłodzenia wodnego. Schładzacze koniecznie dobieraj także pod TDP procesora.

Jakie są rodzaje chłodzenia procesora (CPU)?

Wyróżniamy kilka rodzajów systemu chłodzenia CPU. Najpopularniejsze rozwiązania to chłodzenie powietrzne (aktywne i pasywne) oraz wodne (AiO oraz customowe). Najwięksi entuzjaści komputerowi, w tym przede wszystkim profesjonalni overclockerzy, używają zaawansowanych systemu do schłodzenia procesora (np. ciekłego azotu).

Jak zamontować chłodzenie procesora?

Montaż chłodzenia jest zależny od rodzaju schładzacza – będzie on nieco inny dla powietrznego systemu, a inny dla wodnego. W pierwszym przypadku zamontuj radiator z nałożoną uprzednio pastą termoprzewodzącą na procesorze lub podstawce, wkładając nóżki do otworów i wkręcając śrubki (pamiętaj tylko o backplate zakładanym pod płytą główną!).

W przypadku chłodzenia wodnego proces przebiega podobnie, z tym że na procesor nakładasz blok wodny z przymocowanymi nakładkami pod dane gniazdo, a i kluczowy jest montaż chłodnicy. Wkręcasz ją w miejscu zależnym od jej wielkości i opcji montażowych obudowy.

Jakie chłodzenie procesora? Wodne czy powietrzne?

Jakie chłodzenie do procesora będzie lepsze? Wodne czy powietrzne? To zależy od zamontowanego CPU – chłodzenie dobierz odpowiednio do TDP procesora, budżetu i własnych preferencji. W przypadku tańszych procesorów nie warto inwestować w chłodzenie cieczą, chyba że masz takie widzimisię. W przypadku najbardziej topowych jednostek CPU może być zalecany montaż chłodzenia wodnego, które zapewni zwykle cichszą pracę i niższe temperatury niż powietrzne, ale będzie to wiązać się też z wyższą ceną.

Czy chłodzenie wodne jest bardziej skuteczne niż powietrzne?

Chłodzenie wodne zwykle oferuje lepszą wydajność (niższe temperatury) i cichszą pracę, ale jest też droższe i bardziej skomplikowane w montażu. Polecane jest głównie do topowych CPU. Pamiętaj tylko, że system AiO nie zawsze jest gwarancja cichszego działania – wszystko zależy od wybranego modelu, jego jakości i ceny. Dobre chłodzenie powietrzne często jest bardziej opłacalnym wyborem i w zupełności wystarczy do większości procesorów na rynku.

Czy warto wymieniać fabryczne (BOX-owe) chłodzenie CPU?

Fabryczne (tzw. BOX-owe) chłodzenie CPU, które jest dołączane do wybranych (zwykle tańszych) jednostek, spełnia swoje zadanie wyłącznie w podstawowych modelach. Do mocniejszych procesorów albo OC potrzebujesz wydajnego systemu powietrznego lub wodnego, który ochroni CPU przed przegrzewaniem, niestabilną pracą lub w skrajnych przypadkach – uszkodzeniem.

Wymiana chłodzenia fabrycznego zaowocuje także wyższą kulturą pracy (nie tylko niższymi temperaturami, ale też cichszą pracą), więc jest polecana tym, którzy sobie ją cenią.

Jak sprawdzić, czy chłodzenie CPU będzie pasować do obudowy?

Przed zakupem sprawdź w specyfikacji obudowy maksymalną wysokość chłodzenia powietrznego oraz możliwości montażowe chłodnicy (jaki rozmiar i w jakiej konfiguracji, np. na dole lub z przodu). Optymalnym miejscem na montaż chłodzenia wodnego jest góra, więc zwracaj uwagę głównie na ten aspekt.

Pamiętaj, że znaczenie ma nie tylko obudowa. Aby chłodzenie pasowało do Twojego komputera, dopasuj je również do podstawki (socketu) płyty głównej. Informacji szukaj na stronie producenta lub kartach produktowych w sklepach w sekcji kompatybilność.

Zobacz pozostałe rankingi podzespołów komputerowych:

• Ranking procesorów. Najlepsze CPU od Intela i AMD
• Ranking kart graficznych. Najlepsze GPU
• Ranking płyt głównych. Jaka płyta główna pod procesor Intela, a jaka pod AMD?
• Ranking pamięci RAM. Polecane DDR4 i DDR5
• Ranking zasilaczy komputerowych. Jaki zasilacz do komputera wybrać?
• Najlepsze dyski SSD. Ranking topowych modeli
• Najlepsze obudowy do komputera. Ranking polecanych modeli
• TOP zestawów komputerowych

Zdobądź więcej informacji o chłodzeniach CPU, by wiedzieć lepiej, jak je wybrać:

• Doradzamy, jak wybrać chłodzenie powietrzne CPU
• Jak wybrać chłodzenie wodne PC?

Sprawdź pełną ofertę chłodzeń procesorów