Doradzamy, jak wybrać chłodzenie powietrzne CPU

Polecane modele chłodzenia powietrzem

Po co mi chłodzenie procesora?

W pudełku z procesorem znajdowało się chłodzenie? To jest tak zwane chłodzenie BOX-owe. Cechy charakterystyczne? Małe, kompaktowe rozmiary, niska wydajność oraz podobna kultura pracy. Jeśli Twój komputer będzie wyposażony w ekonomiczny procesor (pokroju Intel Celeron lub Intel Pentium) albo co najwyżej w mniej wydajne jednostki Ryzen 5 lub Intel Core i3 oraz i5 bez dopisku K (np. i5-14400F), to rzeczywiście kupno nowego chłodzenia może być zbędne. Chyba że chcesz istotnie poprawić wspomnianą kulturę pracy. Wtedy innego wyjścia nie masz.

Co jednak, jeśli chcesz zainwestować w wydajniejszy procesor, taki jak Intel Core i7 lub AMD Ryzen 7? Dodatkowo planujesz go podkręcić, grać w najnowsze tytuły AAA, pracować w programach CAD lub przy montażu wideo? Takie CPU stawia wówczas znacznie wyższe wymagania chłodzeniom, a do tego będzie on mocno obciążony, przez co osiągnie naprawdę wysokie temperatury, które trzeba jakoś okiełznać.

 

Wysokie temperatury procesora, szczególnie jeśli pracuje w takich warunkach długotrwale, mogą być dla niego niebezpieczne albo po prostu skrócić jego żywotność. Throttling, czyli najprościej mówiąc obniżanie mocy CPU, to pierwsza reakcja obronna tego komponentu. Dalsze konsekwencje to na przykład niestabilna praca systemu, samoczynne restarty, a w ostateczności może dojść do trwałego uszkodzenia procesora. To oczywiście skrajność, która ze względu na stosowane zabezpieczenia, nie jest częstym widokiem.

Niemniej jednak jeśli CPU działa w nieoptymalnych warunkach, do akcji powinno wkroczyć stosowne chłodzenie, które je polepszy. Jakie konkretnie? To właśnie tego dowiesz się z niniejszego poradnika.

Przed wyborem chłodzenia

Podczas zakupu chłodzenia CPU musisz zwrócić uwagę na kompatybilność danego modelu z wykorzystywanym gniazdem na Twojej płycie głównej. Chłodzenie dla procesorów Intel wymagać będzie innego mocowania niż chłodzenie procesora AMD. Większość nowych konstrukcji posiada komplet elementów montażowych pod starsze jak i nowsze procesory. Jednak dla pewności i bezpieczeństwa warto sprawdzić specyfikację produktu.

Następnym krokiem, który musisz wykonać, jest sprawdzenie współczynnika TDP (Thermal Design Power). Tajemniczy współczynnik bardzo często jest interpretowany jako moc, ale w rzeczywistości określa ilość ciepła wydzielaną przez komponent, wyrażoną w watach (W). Wybierając cooler, zwróć uwagę na to by wartość TDP była większa lub co najmniej równa tej przy CPU.

Dopasuj chłodzenie do rozmiaru swojej obudowy. W specyfikacji każdego chłodzenia powietrznego odnajdziesz informacje o jego wymiarach. Warto skonfrontować to z wymiarami obudowy, a szczególnie z maksymalną wysokością coolera, który do takiej skrzynki się zmieści. Jeżeli chłodzenie będzie zbyt wysokie, nie zamkniesz obudowy i będzie to nie tylko wiązać się z nagromadzaniem się kurzu.

Kolejną rzeczą, na którą musisz zwrócić uwagę, jest kompatybilność z pamięcią RAM. Duże dwu wieżowe chłodzenia często blokują możliwość montażu w pierwszym i drugim slocie. W skrócie: wysokie pamięci RAM mogą nie mieścić się pod radiatorem chłodzenia.

Jak działa chłodzenie powietrzne do procesora?

Schemat działania chłodzenia powietrznego do CPU jest bardzo prosty. Rozgrzane jądro procesora przekazuje ciepło do IHS (tzw. czapki). Stamtąd odbiera je podstawka radiatora, z której rozchodzi się ono na całą jego powierzchnię. Pomagają w tym rurki cieplne (tzw. heat pipe'y), które, wypełnione specjalną cieczą lub gazem, transportują ciepło odpadowe dzięki zjawisku konwekcji (ruch materii).

 

W zależności od tego, czy mamy chłodzenie pasywne czy aktywne, cały proces może się tu kończyć. W przypadku coolerów pasywnych obieg powietrza w obudowie schładza radiator. Z kolei w przypadku aktywnych, czyli z wentylatorem, ten ruch jest dodatkowo wymuszany.

Rodzaje chłodzeń powietrznych procesora

Przeglądając sklepowe półki zauważysz wiele typów chłodzeń. Czym się różnią i które wybrać?

Aluminium czy miedź?

Wybierając chłodzenie procesora, spotkasz się z konstrukcjami aluminiowymi, miedzianymi oraz hybrydowymi (np. miedziano-aluminiowymi),  Te pierwsze stanowią najpopularniejszą grupę, bo są też bardziej zróżnicowane cenowo (znajdziesz więcej tańszych modeli) i oferują całkiem przyzwoite odprowadzanie ciepła.

Natomiast radiatory miedziano-aluminiowe są z reguły nieco droższe, ale w parze z ceną idzie wyższa wydajność (mają wyższą przewodność cieplną). Taką mieszankę wykorzystuje się w topowych coolerach, przeznaczonych dla mocnych, podkręconych procesorów (np. flagowe coolery firmy Noctua). Ale bez problemu kupisz też tańsze konstrukcje, które nie odstają cenowo od stricte aluminiowych.

Istnieją jeszcze chłodzenia miedziane, aluminiowe z niklowaną miedzią i z niklowaną miedzią, ale ta grupa coolerów nie jest zbyt obszerna. Wydajność modeli z niklem jest zbliżona do konstrukcji aluminiowo-miedzianych, natomiast za ich wyborem może stać wygląd. Niklowana miedź wygląda elegancko i schludnie. Oprócz tego nikiel jest bardziej odporny chemicznie – hamuje utlenianie miedzi.

Chłodzenie powietrzne aktywne i pasywne

 

W sklepach znajdziesz zarówno konstrukcje aktywne (z wentylatorem), jak i pasywne (bez niego). Te drugie to kompletna nisza, którą nawet nie warto się interesować. Zatem niezależnie od tego, jaki budujesz komputer (biurowy, gamingowy czy do pracy w kreatywnych aplikacjach), zdecydowanie wybierz chłodzenie aktywne. W przypadku gdy Twój desktop ma służyć do przeglądania sieci, oglądania filmów lub innych, niewymagających dużej mocy operacji, po prostu rozważ najtańsze konstrukcje albo pozostań z chłodzeniem BOX-owym, dołaczonym do procesora.

Jakie są między tymi rodzajami różnice w praktyce? Chłodzenie pasywne jest bezgłośne – nie posiada żadnych części mechanicznych, a więc nie wydaje dźwięku. Z kolei aktywne wyróżnia się zdecydowanie wyższą wydajnością. Wentylator pozwala na szybsze i efektywniejsze chłodzenie radiatora, a co za tym idzie – samego procesora. Głośność wentylatora zależy od jego jakości (wykonania) oraz liczby obrotów.

Chłodzenie niskoprofilowe

 

Chłodzenie niskoprofilowe charakteryzuje się horyzontalnym ułożeniem wentylatora. Świetnie sprawdzą się zatem w niewielkich komputerach. Ze względu na jego kompaktowe wymiary jego wydajność jest mniejsza niż konstrukcji wieżowych. Ma jednak pewną zaletę. Wentylator owiewa zazwyczaj również sekcję zasilania oraz pamięci RAM.

Chłodzenie wieżowe

 

Konstrukcje wieżowe należą do najpopularniejszych. Chłodzenia typu tower składają się z dużego radiatora, kilku ciepłowodów oraz wentylatora. Są jednocześnie najlepszym kompromisem między wydajnością a ceną.

Często istnieje również możliwość dokupienia drugiego wentylatora i stworzenie konfiguracji push-pull. Jeden z wentylatorów wtłacza chłodne powietrze między żebra radiatora, a drugi wyciąga ciepło na zewnątrz.

Chłodzenie dwuwieżowe

 

Chłodzenia dwuwieżowe to najwydajniejsze konstrukcje dla najbardziej wymagających użytkowników. Od chłodzenia wieżowego różni je drugi wentylator umieszczony pomiędzy dwoma radiatorami.

Takie rozwiązanie sprawdzi się w konfiguracji z wydajnym, podkręconym procesorem. Trzeba jednak pamiętać, że dwuwieżowe coolery nie należą do małych – mogą kolidować z pamięciami RAM lub nie mieścić się do obudowy.

Czy chłodzenie powietrzne to lepszy wybór dla Twojego procesora?

Chłodzenie powietrzne jest lepsze od wodnego, czy może wręcz przeciwnie? Które wybrać? Niestety, na to pytanie nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Wszystko w zasadzie zależy od Twoich oczekiwań oraz kompatybilności z pozostałymi elementami komputera.

Ważne aby upewnić się, czy wybrane chłodzenie, czy to powietrzne, czy wodne, zmieści się w ogóle do Twojej obudowy. W przypadku tych pierwszych liczy się przede wszystkim ich wysokość. W przypadku zestawów AiO pamiętaj o tym, że musisz zamontować również chłodnicę, a na tę musisz mieć wydzieloną sekcję w określonym miejscu "skrzynki".

Jeżeli stawiasz na wydajność, prawdopodobnie zadowoli Cię liquid cooling. Większość konstrukcji z 280- czy tym bardziej 360-milimetrowymi chłodnicami jest wydajniejsza od chłodzeń powietrznych. Nie jest to jednak regułą, ponieważ są dostępne ekstremalnie wydajne coolery CPU, które potrafią radzić sobie lepiej. Są one jednak pokaźnych rozmiarów oraz, co tu dużo mówić, swoje kosztują i pod tym względem wypadają podobnie do generalnie droższych wodnych konstrukcji.

Dziś, w erze LED-ów, RGB i szklanych obudów, niemały wpływ na decyzję będzie miał również wygląd chłodzenia. Jest to kwestia dość subiektywna, choć chłodzenia AiO wyglądają zwykle lepiej niż powietrzne i z powodu ich designu stanowią coraz częstszy wybór przez klientów.

Jednak to chłodzenia powietrzne mają lepszy stosunek wydajności do ceny i okazują się lepszym wyborem w przypadku komputerów, w których chcesz zaoszczędzić lub przeznaczyć więcej pieniędzy na ważniejsze komponenty, takie jak karta graficzna lub procesor. Co więcej, chłodzenia powietrzne, zwłaszcza te droższe o wysokiej jakości wykonania, mogą wbrew pozorom zapewnić lepszą kulturę pracy niż niejedno chłodzenie wodne AiO (zwłaszcza te z niższej lub średniej półki).

Więcej o liquid cooling przeczytasz w poradniku: Jak wybrać chłodzenie wodne PC?

Cooler CPU a pasta termoprzewodząca

Warto wspomnieć, że nie wszystkie pasty termoprzewodzące nadają się do stosowania ze wszystkimi rodzajami chłodzeń. Pasty na bazie ciekłych metali, takich jak gal, mogą wchodzić w reakcje chemiczne z aluminiowymi podstawkami coolerów CPU.

Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o tym po co stosuje się pasty termoprzewodzące oraz jak je nakładać, koniecznie obejrzyj nasz film:

Szukasz więcej godnych polecenia produktów?