Doradzamy, jak wybrać chłodzenie powietrzne CPU
Procesor jest jednym z najbardziej obciążonych komponentów komputera, dlatego ważne jest, aby zapewnić mu odpowiednie warunki pracy. Z poradnika dowiesz się, jak wybrać odpowiednie chłodzenie CPU.
Spis treści:
- Po co mi chłodzenie procesora?
- Przed wyborem chłodzenia.
- Jak działa cooler CPU?
- Rodzaje chłodzeń procesora.
- Chłodzenie powietrzne czy wodne?
- Cooler CPU a pasta termoprzewodząca
- Polecane chłodzenia procesora.
Po co mi chłodzenie procesora?
W pudełku z procesorem znajdowało się chłodzenie? To jest tak zwane chłodzenie boksowe. Cechy charakterystyczne? Niska wydajność oraz podobna kultura pracy. I o ile Twój komputer będzie wyposażony w ekonomiczny procesor pokroju Intel Celeron, który nie będzie obciążany najnowszymi grami ani wymagającymi aplikacjami, to rzeczywiście kupno nowego chłodzenia może być zbędne.
Co jednak, jeśli kupujesz wydajniejszy procesor Intel Core i7 lub AMD Ryzen 7? Dodatkowo planujesz go podkręcić, grać w najnowsze tytuły AAA, pracować w programach CAD lub przy montażu wideo? Procesor będzie mocno obciążony, przez co osiągnie naprawdę wysokie temperatury.
Wysokie temperatury procesora, szczególnie jeśli pracuje w takich warunkach długotrwale, są dla niego bardzo niebezpieczne. Throttling, czyli najprościej mówiąc obniżanie mocy CPU, to pierwsza reakcja obronna tego komponentu. Dalsze konsekwencje to na przykład niestabilna praca systemu, samoczynne restarty, a w ostateczności może dojść do trwałego uszkodzenia procesora.
Przed wyborem chłodzenia
Przede wszystkim musisz sprawdzić, jakie gniazdo procesora znajduje się na Twojej płycie głównej. Różne sockety mają inaczej umieszczone otwory do montażu chłodzenia CPU. Z reguły większość coolerów posiada uniwersalne, regulowane systemy, dzięki którym można je dopasować do otworów montażowych. Jednak dla pewności i bezpieczeństwa warto to sprawdzić.
Kolejną rzeczą jest sprawdzenie współczynnika TDP (Thermal Design Power), który pokazuje ilość ciepła wydzielaną przez komponent, wyrażoną w watach (W). Tą wartość znajdziesz zarówno przy procesorze, jak i przy chłodzeniu, przy czym przy coolerze powinna być większa lub co najmniej równa tej przy CPU.
Co jeszcze? Oczywiście rozmiar. W specyfikacji każdego chłodzenia powietrznego odnajdziesz informacje o jego wymiarach. Warto skonfrontować to z wymiarami obudowy oraz maksymalną wysokością coolera, który do takiej skrzynki się zmieści. Częstym problemem jest również fakt, że niektóre kości pamięci mogą nie mieścić się pod radiatorem. Na to również warto zwrócić uwagę.
Jak działa cooler CPU?
Schemat działania chłodzenia powietrznego jest bardzo prosty. Rozgrzane jądro procesora przekazuje ciepło do IHS (tzw. czapki). Stamtąd odbiera je podstawka radiatora, z której rozchodzi się ono na całą jego powierzchnię. Pomagają w tym rurki cieplne (tzw. heat-pipe), które, wypełnione specjalną cieczą lub gazem, transportują ciepło odpadowe dzięki zjawisku konwekcji (ruch materii).
W zależności od tego, czy mamy chłodzenie pasywne czy aktywne, cały proces może się tu kończyć. W przypadku coolerów pasywnych, obieg powietrza w obudowie schładza radiator. Z kolei w przypadku aktywnych, czyli z wentylatorem, ten ruch jest dodatkowo wymuszany.
Rodzaje chłodzeń procesora
Przeglądając sklepowe półki zauważysz wiele typów chłodzeń. Czym się różnią i które wybrać?
Aluminium czy miedź?
Wybierając chłodzenie procesora spotkasz się z konstrukcjami aluminiowymi oraz miedziano-aluminiowymi. Te pierwsze są tańsze i oferują całkiem przyzwoite odprowadzanie ciepła. Nic dziwnego, że są popularniejsze.
Natomiast radiatory miedziano-aluminiowe są z reguły nieco droższe, ale w parze z ceną idzie wyższa wydajność. Taką mieszankę wykorzystuje się w topowych coolerach, przeznaczonych dla mocnych, podkręconych procesorów.
Zobacz chłodzenia aluminiowo-miedziane
Istnieją jeszcze niklowane chłodzenia miedziane. Ich wydajność jest zbliżona do konstrukcji aluminiowo-miedzianych, natomiast za ich wyborem może stać wygląd. Niklowana miedź wygląda elegancko i schludnie. Oprócz tego nikiel jest bardziej odporny chemicznie – hamuje utlenianie miedzi.
Zobacz niklowane chłodzenia miedziane
Chłodzenie aktywne i pasywne
W sklepach znajdziesz zarówno konstrukcje aktywne (z wentylatorem), jak i pasywne (bez niego). Jeżeli budujesz wydajny komputer gamingowy, oparty o najwydajniejsze podzespoły, zdecydowanie wybierz chłodzenie aktywne. Jeśli jednak Twój desktop ma służyć do przeglądania sieci, oglądania filmów lub innych, niewymagających dużej mocy operacji, warto zastanowić się nad rozwiązaniem bez wentylatora.
Chłodzenie pasywne jest bezgłośne – nie posiada żadnych części mechanicznych, a więc nie wydaje dźwięku. Z kolei aktywne wyróżnia się zdecydowanie wyższą wydajnością. Wentylator pozwala na szybsze i efektywniejsze chłodzenie radiatora, a co za tym idzie – samego procesora.
Chłodzenie niskoprofilowe
Chłodzenie niskoprofilowe charakteryzuje się horyzontalnym ułożeniem wentylatora. Świetnie sprawdzą się zatem w niewielkich komputerach. Ze względu na jego kompaktowe wymiary jego wydajność jest mniejsza niż konstrukcji wieżowych. Ma jednak pewną zaletę. Wentylator owiewa zazwyczaj również sekcję zasilania oraz pamięci RAM.
Chłodzenie wieżowe
Konstrukcje wieżowe należą do najpopularniejszych. Chłodzenia typu tower składają się z dużego radiatora, kilku ciepłowodów oraz, opcjonalnie, wentylatora. Są jednocześnie najlepszym kompromisem między wydajnością a ceną.
Często istnieje również możliwość dokupienia drugiego wentylatora i stworzenie konfiguracji push-pull. Jeden z wentylatorów wtłacza chłodne powietrze między żebra radiatora, a drugi wyciąga ciepło na zewnątrz.
Chłodzenie dwuwieżowe
Chłodzenia dwuwieżowe to najwydajniejsze konstrukcje dla najbardziej wymagających użytkowników. Od chłodzenia wieżowego różni je drugi wentylator umieszczony pomiędzy dwoma radiatorami.
Takie rozwiązanie sprawdzi się w konfiguracji z wydajnym, podkręconym procesorem. Trzeba jednak pamiętać, że dwuwieżowe coolery nie należą do małych – mogą kolidować z pamięciami RAM lub nie mieścić się do obudowy.
Chłodzenie powietrzne czy wodne?
Które wybrać? Które będzie lepsze? Niestety, na to pytanie nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Wszystko w zasadzie zależy od Twoich oczekiwań oraz kompatybilności z pozostałymi komponentami komputera.
Ważne aby upewnić się, czy wybrane chłodzenie, czy to powietrzne, czy wodne, zmieści się w ogóle do Twojej obudowy. W przypadku tych pierwszych, liczy się przede wszystkim ich wysokość. W przypadku zestawów AiO, pamiętaj, że musisz zamontować również chłodnicę.
Jeżeli stawiasz na wydajność, prawdopodobnie zadowoli Cię liquid cooling. Większość konstrukcji z 280-milimetrowymi chłodnicami jest wydajniejsza od chłodzeń powietrznych. Nie jest to jednak regułą, ponieważ są dostępne ekstremalnie wydajne coolery CPU, które radzą sobie lepiej. Są one jednak pokaźnych rozmiarów oraz, co tu dużo mówić, swoje kosztują.
Dziś, w erze LEDów, RGB i szklanych obudów, niemały wpływ na decyzję będzie miał również wygląd chłodzenia. Jest to kwestia dość subiektywna, choć naszym zdaniem, chłodzenia AiO wyglądają nieziemsko.
Więcej o liquid cooling przeczytasz w poradniku: Jak wybrać chłodzenie wodne PC?
Cooler CPU a pasta termoprzewodząca
Warto wspomnieć, że nie wszystkie pasty termoprzewodzące nadają się do stosowania ze wszystkimi rodzajami chłodzeń. Pasty na bazie ciekłych metali, takich jak gal, mogą wchodzić w reakcje chemiczne z aluminiowymi podstawkami coolerów CPU.
Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o tym po co stosuje się pasty termoprzewodzące oraz jak je nakładać, koniecznie obejrzyj nasz film:
Polecane chłodzenia procesora
Rajintek Pallas
Kompaktowe chłodzenie niskoprofilowe wykonane z aluminium oraz miedzi. Wyposażone w 140-milimetrowy wentylator stanowi świetną alternatywę dla chłodzenia boksowego.
bequiet! Shadow Rock LP
Idealny do minikomputera multimedialnego. Wyposażony w zoptymalizowany pod względem ciszy wentylator 120 mm, zapewnia idealny balans między wydajnością a cichą pracą. Maksymalny poziom TDP wynosi aż 130 W.
Cryorig C7A
To ultrakompaktowe chłodzenie ma zaledwie 47 mm wysokości. Jego maksymalne TDP wynosi 130 W, co w połączeniu z rozmiarem tworzy z niego świetnego zastępcę coolerów dołączanych do procesorów. Niewątpliwie do zalet można doliczyć także wygląd – biały wentylator połączony z niklowanym radiatorem.
Rajintek Leto LED RGB 120mm
Wieżowe chłodzenie wykonane z aluminium zwraca na siebie uwagę przede wszystkim wyglądem. A dokładniej wentylatorem, który posiada podświetlenie RGB. Dzięki temu sprawdzi się doskonale w gamingowej obudowie z oknem.
Cryorig H7A
To wieżowy odpowiednik modelu C7A. Jego TDP wynosi 150 W, zatem poradzi sobie nawet z topowymi procesorami Intel Core i5 czy Core i7. Niklowana miedź oraz biały wentylator przyciągają wzrok, zatem warto umieścić ten cooler na widoku.
SilentiumPC Fera 3 RGB HE1224
Aluminiowy radiator w tym chłodzeniu, w połączeniu z podświetlanym wentylatorem, zapewnia niskie temperatury procesora oraz świetne doznania wizualne. Współczynnik TDP w tym modelu wynosi 180 W, dzięki czemu poradzi on sobie z najwydajniejszymi procesorami.
SilentiumPC Spartan 3 Pro HE1024
To niewielkie, aluminiowe chłodzenie wyposażone w 100-milimetrowy wentylator jest optymalnym wyborem do mniej wymagających komputerów dla graczy. Nie ma natomiast obaw o jego kompatybilność z pamięciami operacyjnymi – ten cooler nie zasłoni żadnego slotu RAM.
bequiet! Dark Rock 4
Oferuje imponującą wydajność z TDP na poziomie 200 W i niemal niesłyszalną pracę. Świetnie nadaje się do podkręconych procesorów w wymagających, gamingowych komputerach.
MSI Core Frozr XL
To ciekawy cooler wyposażony w dwa wentylatory, które można zawiesić na różnej wysokości, dzięki czemu dopasujesz je tak, aby nie kolidowały z Twoimi pamięciami RAM. Współczynnik TDP tego chłodzenia wynosi aż 250 W, zatem powinno ono sobie poradzić nawet z najwydajniejszymi procesorami.
SilentiumPC Grandis 2 XE1436
Jak sama nazwa wskazuje, to chłodzenie jest spore. Połączenie aluminiowo-miedzianych radiatorów z dwoma wentylatorami pozwala na schładzanie nawet najcieplejszych procesorów. Współczynnik TDP tego modelu wynosi aż 250 W.
bequiet! Dark Rock Pro 4
To potężny, dwuwieżowy układ chłodzenia o TDP na poziomie 250 W. Idealny wybór do gamingowego komputera z podkręconym procesorem. Wydajności nie ustępuje również wysoka kultura pracy. Dwa wentylatory Silent Wings 3 zapewniają wysoki przepływ powietrza oraz niski poziom emitowanego hałasu.
Przeczytaj też pozostałe poradniki, w których piszemy o tym, jak wybrać inne komponenty komputera:
