Jak wybrać płytę główną do komputera?

Rodzaje płyt głównych

Cóż to byłby za piękny świat, gdyby wszystkie podzespoły komputera byłyby ze sobą kompatybilne. Niestety nie ma tak łatwo i podczas doboru kolejnych podzespołów należy zwrócić uwagę, czy są one ze sobą zgodne. Nie inaczej jest w przypadku płyt głównych, które różnią się nie tylko rozmiarem, ale również gniazdem na procesor, jak i chipsetem. Poniżej rozszyfrowujemy kilka istotnych znaczeń, których zrozumienie ułatwi dopasowanie najlepszej płyty do Twojego zestawu.

Formaty płyt głównych

Wyróżniamy kilka rodzajów, a wybór odpowiedniego ma znaczenie, ponieważ nie każda płyta główna będzie pasowała do wszystkich obudów. Główne formaty używane w komputerach PC to:

• Extended ATX (E-ATX) – to największe płyty główne, ich wymiary to najczęściej 305 x 277 mm

Zobacz płyty główne E-ATX

• ATX – to standardowy i najpopularniejszy format. Wymiary tych płyt wynoszą 305 x 244 mm

Zobacz płyty główne ATX

• MicroATX (mATX, uATX, µATX) – to nieco zmniejszone ATX, które jest przeznaczone do nieco bardziej kompaktowych obudów. Wymiary takiej płyty głównej wynoszą 244 x 244 mm

Zobacz płyty główne mATX

• MiniITX (mITX) – to najmniejszy format płyt o wymiarach 170 x 170 mm, który cechuje się niewielkimi wymiarami (do małych obudów) i równie niewielką liczbą złącz

Zobacz płyty główne mITX

Przy czym należy pamiętać, że są maksymalne wymiary, a nie sztywne wartości.

Płyta główna a procesor

Wybierając płytę główną, musisz pamiętać o tym, że nie każdy procesor będzie do niej pasował. A to z powodu gniazda procesora (inaczej socket). Socket to miejsce na MOBO (ang. motherboard – płyta główna), w którym instaluje się procesor. Poniższa lista przedstawia najpopularniejsze gniazda oraz procesory, które w nich umieścisz:

• LGA 1700 – procesory Intel Core 12. i 13 generacji (Celeron, Pentium, Core i3, i5, i7 i i9 z serii Intel Alder Lake-S, a później także Intel Raptor Lake-S i Meteor Lake-S)

Zobacz płyty główne z socketem LGA 1700

• LGA 1200 – procesory Intel 10. i 11. generacji (Celeron, Pentium, Core i3, i5, i7, i9 z serii Intel Comet oraz Core i5, i7 i i9 z serii Rocket Lake)

Zobacz płyty główne z socketem LGA 1200

• LGA 1151 – procesory Intel 6. i 7., generacji na chipsetach 100 oraz 200 oraz 8. i 9. generacji dla chipsetów 300 (Celeron, Pentium oraz Core i3, i5, i7 oraz – wyłącznie w serii Coffee Lake Refresh – i9)

Zobacz płyty główne z socketem LGA 1151

• LGA 2066 – procesory Intel Core serii X od 7. generacji

Zobacz płyty główne z socketem LGA 2066

• AM5 – procesory od serii AMD Ryzen 7000 (Zen 4)

• AM4 – procesory AMD Ryzen 1. i 2. generacji oraz AMD Athlon 7. generacji

Zobacz płyty główne z socketem AM4

• TR4 – procesory AMD Ryzen Threadripper 1. I 2. generacji. Dla trzeciej powstał socket sTRX4

Zobacz płyty główne z socketem TR4

• sWRX8 – procesory AMD Threadripper Pro

Nie są to oczywiście wszystkie sockety. Przedstawiliśmy jedynie aktualne i najpopularniejsze z nich. Poza kilkoma wyjątkami skupiliśmy się głównie na gniazdach dedykowanych konsumenckim procesorom.

Przeczytaj: Historia procesorów Intel Core

Chipsety

Prócz gniazda na procesor bardzo ważny jest również dobór odpowiedniego chipsetu płyty głównej. Wpływa on na bezpośrednią możliwość podkręcania procesora, pamięci operacyjnej czy łączenia dysków w system RAID. Szczególnie w przypadku konstrukcji z chipsetami Intel wyróżniamy takie, na których procesory można podkręcić, oraz takie, na których OC jest (częściowo albo całkowicie) niemożliwe. Dla procesorów marki AMD większość chipsetów pozwala OC. Niemożliwe – albo niezalecane – jest to jedynie na najtańszych układach (np. A320, A520).

Chipset Intel

W przypadku płyt głównych dla procesorów Intel wyróżniamy kilka typów chipsetów:

X – to najbardziej zaawansowane układy przeznaczone dla profesjonalistów oraz największych entuzjastów sprzętu. Przeznaczona dla procesorów Intel Core serii X, takich jak Intel Core i9-7900X. czy Intel Core i9-10900X. Oczywiście pozwala na ich podkręcanie. Ostatnie chipsety X to:

• Intel X299 – dla procesorów Skylake-X, Kaby Lake-X i Cascade Lake-X
• Intel X99 – dla procesorów Haswell-E i Broadwell-E czy Intel Xeon E5

Zobacz płyty główne z chipsetem Intel X

Z – to zaawansowane chipsety konsumenckie, które są najpopularniejsze wśród graczy i entuzjastów. Współpracują ze wszystkimi procesorami „mainstreamowymi”, to znaczy Intel Core, Pentium oraz Celeron. Swoją popularność zyskały dzięki możliwości podkręcania procesorów z odblokowanym mnożnikiem, a więc tych z literą K w nazwie, jak na przykład Intel Core i5-12600KF czy Intel Core i7-12700K. Najpopularniejsze chipsety Z to:

• Intel Z690 – to płyty, które są kompatybilne z procesorami Intel Core 12. generacji. Będą też współpracować z Intel Core 13. generacji
• Intel Z590 – to płyty, które obsługują procesory Intel Core 11. generacji
• Intel Z490– to płyty, które obsługują Intel Core 10. generacji oraz 11. generacji
• Intel Z390 – to układ, który pojawił się wraz z procesorami Intel Core 9. generacji
• Intel Z370 – to wypierany przez Z390 chipset, który zapewniał wsparcie procesorów Intel 8. generacji
• Intel Z270 – to chipset dla procesorów Skylake oraz Kaby Lake, a więc 6. i 7. generacji procesorów Intel

Zobacz płyty główne z chipsetem Intel Z

H – to chipset uniwersalny. Sprawdza się zarówno u podstawowych użytkowników PC, jak i do pracy w biurze czy w komputerze multimedialnym. Współpracuje praktycznie z wszystkimi procesorami konsumenckimi. Jest tańszy od chipsetu Z, ale nie umożliwia podkręcania CPU z odblokowanym mnożnikiem. Pozwala jednak na OC pamięci RAM. Najpopularniejsze chipsety to:

• Intel H670 – chipset obsługujący procesory Intel Core 12. i 13. Generacji
• Intel H610 – chipset obsługujący procesory Intel Core 12. i 13. Generacji
• Intel H510 – chipset do obsługi procesorów Intel Core 11. generacji
• Intel H470 – dedykowany procesorom Intel 10. generacji, niemal identyczny do swojego poprzednika dla układów Coffee Lake
• Intel H410 – najtańsza opcja dla procesorów Intel 10. generacji
• Intel H370 – jest przeznaczony dla procesorów Intel 8. i 9. generacji
• Intel H310 – również współpracuje z CPU z rodziny Coffee Lake (Refresh). Różni się od H370 tym, że jest tańszy, obsługuje mniej linii PCI-E, portów USB, SATA oraz brak wsparcia dla macierz RAID

Zobacz płyty główne z chipsetem Intel H

B – to propozycje biznesowe, ale nie tylko. Jest to mainstreamowy chipset, który przeznaczony jest także dla nieco mniej wymagających procesorów dla graczy. Powstał on także z myślą o komputerach będących multimedialnym centrum. Układy nie pozwalają na podkręcanie CPU i zazwyczaj mają mniejszą liczbę portów i złącz oraz gorszą sekcję zasilania niż chipset Z. Można na nich podkręcać za to pamięć RAM.

• Intel B660 – chipset przeznaczony do procesorów Intel Core 12. i 13. generacji
• Intel B560 – układ dla procesorów Intel Core 11. generacji
• Intel B460 – rekomendowany dla większości 6-rdzeniowych procesorów 10. generacji z zablokowanym mnożnikiem
• Intel B360 – jest przeznaczony dla procesorów Intel 8. generacji
• Intel B250 - to chipset dla procesorów Intel 6. i 7. generacji

Zobacz płyty główne z chipsetem Intel B

Q – również jest propozycją biznesową, choć technicznie nieco bardziej zaawansowana od chipsetu B. Obsługuje zazwyczaj więcej portów i złączy.

• Intel Q470 – dla procesorów Intel Core 10. generacji
• Intel Q370 – dla procesorów Intel 8. i 9. generacji
• Intel Q270 – dla procesorów Intel 6. i 7. generacji

Dostępne są również chipsety C, jednak te skierowane są do stacji roboczych, serwerów oraz dla procesorów Intel Xeon.

Chipset AMD

Z kolei jeśli chodzi o płyty główne dla procesorów AMD, wyróżniamy chipsety typu:

X – to najbardziej zaawansowana seria chipsetów od AMD. Dostępne są ich dwa rodzaje – dla podstawki AM4 oraz TR4:

• AMD X570 – chipset rekomendowany dla posiadaczy 8-rdzeniowych jednostek Ryzen trzeciej i czwartej generacji. Przy zakupie warto zwrócić uwagę na rewizje płyty. Starsze wersje mogą nie mieć wsparcia dla pierwszej generacji procesorów Ryzen.
• AMD X399 – to układ dla procesorów AMD Threadripper 1. i 2. generacji. Wspiera oczywiście podkręcanie, a także pamięć RAM w trybie Quad Channel oraz Multi-GPU.
• AMD X470 – to z kolei chipset dla procesorów z na socket AM4 od serii Ryzen 2000 do 5000. Umożliwia podkręcanie oraz wsparcie dla technologii AMD StoreMi.
• AMD X370 – to nieco starszy model dla podstawki AM4 i procesorów Ryzen 1000 lub nowszych (w 2022 roku niektóre modele otrzymały wsparcie Ryzenów 5000). Również umożliwia overclocking procesora, jednak nie obsługuje AMD StoreMi.

Zobacz płyty główne z chipsetem AMD X

B – to układ dla użytkowników, którzy oczekują wysokiej wydajności, ale jednocześnie nie planują ekstremalnego podkręcania.

• AMD B550 – najnowszy chipset dla trzeciej generacji procesorów Ryzen. Technicznie nie różni się znacząco od B450, jednak jest rekomendowany dla osób, którym zależy na możliwości dalszej rozbudowy komputera, bez obaw o kompatybilność z procesorami czwartej generacji Ryzen (Ryzen 5000).
• AMD B450 – to chipset ze wsparciem AMD StoreMi dla procesorów AMD Ryzen 2000 lub nowszych.
• AMD B350 – jest nieco starszy niż B450, dla CPU z serii Ryzen 1000 lub nowszych, nie współpracuje z technologią AMD StoreMi. Wybrane płyty główne oparte na tym chipsecie dostały nawet aktualizację BIOS-u z obsługą Ryzenów 5000.

Zobacz płyty główne z chipsetem AMD B

A – to podstawowe układy dla mniej zaawansowanych użytkowników, którzy nie planują podkręcania.

• AMD A520 – nowsza wersja najskromniejszego chipsetu dla procesorów Ryzen 5000, który w przeciwieństwie do B550 i X570 nie obsługuje standardu PCIe 4.0.
• AMD A320 – to najbardziej podstawowy, mainstreamowy chipset dla procesorów Ryzen 1000 lub nowszych (wybrane modele płyt otrzymały w 2022 roku wsparcie dla serii Ryzen 5000). Nie wspiera technologii AMD StoreMi oraz nie pozwala na overclocking.

Zobacz płyty główne z chipsetem AMD A

Warto zaznaczyć, że nie wszystkie procesory kompatybilne z socketem AM4 są w pełni wspierane przez każdy chipset z tą podstawką. W przypadku tych, które pojawiły się przed premierą poszczególnych generacji procesorów, jak i po niej, może być wymagana aktualizacja BIOS-u (UEFI). Dlatego upewnij się na stronie producenta.

Ważną informacją jest także to, że w drugim kwartale 2020 r. AMD ograniczyło wsparcie dla technologii StoreMi, które pozwala łączyć dyski SSD i HDD. Zastąpiło je w tym samym roku nowe StoreMi V2, które jest dostępne w płytach głównych AMD od serii 400 (np. B450, X470).

Na jakie parametry płyt zwrócić szczególną uwagę?

No dobrze – wiesz już, że absolutnie najważniejszym elementem, który musisz wziąć pod uwagę, dobierając płytę główną, jest jej socket oraz chipset. Ale na co jeszcze warto zwrócić uwagę?

Sekcja zasilania

W przypadku wyboru procesorów, warto szczególną uwagę zwrócić na sekcję zasilania płyty głównej. Nie trzeba oczywiście w tym celu dokonywać oględzin laminatu (aczkolwiek wyjątki się zdarzają). Aby uprościć to zagadnienie, kieruj się zasadą, w myśl której do procesorów 4-rdzeniowych (8-wątkowych) oraz 6-rdzeniowych dobierz płyty główne z chipsetami B450/B550/B660 (lub wyżej).

Do procesorów 8-rdzeniowych warto wybrać model z mocniejszą sekcją zasilania (więcej faz) lub płytę główną z chipsetami X w przypadku AMD (np. X470, X570) i Z w przypadku Intela (Z590, Z690 itd.), które zapewnią odpowiednie warunki pracy dla bardziej wymagających procesorów (nawet 12-16-rdzeniowych). W ten sposób sekcja zasilania nie będzie też nadmiernie przeciążana.

Warto również, niezależnie od wybranego chipsetu, wybrać płytę z jak najmocniej rozbudowanym chłodzeniem sekcji zasilania, co jest nie mniej istotne niż sama sekcja. Taki system chłodzenia stanowią najczęściej dwa radiatory otaczające socket płyty głównej.

Banki pamięci RAM

Te występują zazwyczaj w liczbie dwóch, czterech lub ośmiu. Ważne, aby zwrócić uwagę na rodzaj obsługiwanej pamięci – aktualnie najnowszym i najpopularniejszym typem są kości DDR4. Na rynku są już jednak dostępne nowsze pamięci – DDR5. Miej na uwadze, że standardy nie są ze sobą kompatybilne, więc nie włożysz pamięci DDR5 na płycie z obsługą DDR4 i na odwrót. Na rynku są jednak pojedyncze płyty główne, które obsługują oba standardy.

Konsumenckie płyty główne z czterema bankami RAM obsługują nawet 128 GB pamięci operacyjnej. W zależności od chipsetu płyty głównej maksymalne taktowanie może się różnić (im wyższy chipset, tym zwykle pozwala na wyższe częstotliwości pracy).

Dla płyt głównych pod procesory AMD zawsze warto wybrać optymalnie szybkie kości. Obecnie dobrym wyborem są w ich przypadku pamięci 3200-3600 MHz, które pomaga procesorom Ryzen (z uwagi na ich architekturę) osiągać lepszą wydajność. Upewnij się jednak, czy są obsługiwane przez daną płytę główną, czy to w specyfikacji w karcie produktu, czy na stronie producenta.

Starsze płyty główne bez dopisku Z dla marki Intel obsługiwały zazwyczaj 2666-2933 MHz. Z tego też względu potencjał szybszych modułów był marnowany. Nowsze modele dla procesorów Intel Core 10. generacji i nowszej obsługują jednak znacznie szybszy RAM. Niemniej przed zakupem warto mieć na uwadze typ obsługiwanej pamięci. Do współczesnych CPU Intela (Intel Alder Lake-S) również postaw na pamięci o taktowaniu 3200-3600 MHz (w przypadku DDR4), które cechują się optymalnym stosunkiem wydajności do ceny.

Przeczytaj nasz poradnik: Jaki RAM do laptopa, a jaki do desktopa? Doradzamy wybór pamięci operacyjnej

Porty wewnętrzne

Kolejną rzeczą, które należy sprawdzić, są porty wewnętrzne. Na laminacie każdej płyty znajdziesz złącza PCIe czy SATA. Musisz jednak zwrócić uwagę na to, ile ich jest oraz jakiego są rodzaju. Upewnij się, że ich liczba jest wystarczająca do Twoich potrzeb. Omówmy najpopularniejsze i najważniejsze z nich.

Porty PCIe 

Służą do podłączania kart graficznych, dźwiękowych czy jakikolwiek innych kart rozszerzeń. Wyróżnia się kilka typów tego złącza:

• x16
• x8
• x4
• x1

Różnią się one przepustowością danych – oczywiście PCIe x16 jest najwydajniejsze. Osiąga przepustowość nawet rzędu 64 GB/s w przypadku PCI-Express 4.0 i 128 GB/s w przypadku PCIe 5.0. Obecnie większość płyt głównych jest wyposażona w najpopularniejszy standard gniazda – 4.0. Na rynku są jednak już dostępne układy z PCIe 5.0. Intel wprowadził je jako pierwszy w płytach z chipsetem 600 dla procesorów Intel Alder Lake-S. AMD przygotuje je w układach dla Ryzenów 7000.

Warto też w tym miejscu nadmienić, że są one wstecznie kompatybilne. Zatem nie ma obawy o montaż karty graficznej z PCIe 4.0 zarówno w slotach nowszej, jak i starszej generacji, choć bardzo stare płyty z PCIe 1.0 mogą wymagać konkretnego chipsetu do uruchomienia kart z PCIe 3.0 i wyżej.

Dowiedz się więcej o specyfikacji i przepustowościach standardów PCI-Express

Złącza SATA

Umożliwiają podłączenie dysków HDD, SSHD oraz SSD. Obecnie najszybszym standardem jest SATA III, która osiąga maksymalną przepustowość na poziomie 6 Gb/s.

Poznaj różnice między dyskami HDD i SSD: Dysk SSD i dysk HDD. Od czego zależy prędkość zapisu i odczytu?

Złącza SSD M.2 

To nowszy standard, który służy do podłączenia dysków SSD właśnie w tym formacie. Należy zwrócić uwagę, z jaką magistralą współpracuje ten port. Może to być zarówno SATA III, jak i PCIe – oczywiście to drugie gwarantuje zdecydowanie wyższe osiągi.

Dodatkowe przyśpieszenia da również wsparcie protokołu NVMe o znaczniej wyższej przepustowości, która może przydać się w najnowszych grach z obsługą DirectStorage (znacznie krótsze czasy ładowania).

Dostępne są także różne rozmiary takich dysków (np. format 2230, 2260 itd., które opisują szerokość i długość), jednak współczesne płyty główne są do tego przygotowane. Sprawdź koniecznie również, jaki standard obsługuje płyta główna – czy np. 3.0 czy 4.0

Dowiedz się więcej o dyskach SSD na SATA i M2: Jaki dysk SSD? Który wybrać? Czy one się różnią?

Kolejną rzeczą, na którą warto zwrócić uwagę, są porty na panelu frontowym. Prócz oczywiście złączy do włączania i restartowania komputera, na panelu mogą znaleźć porty USB czy audio. Warto zatem sprawdzić, czy płyta posiada wystarczającą liczbę takich złączy jak USB 3.0.

Kolejną rzeczą, na którą warto zwrócić uwagę, są porty na panelu frontowym. Prócz oczywiście złączy do włączania i restartowania komputera, na panelu mogą znaleźć porty USB czy audio. Warto zatem sprawdzić, czy płyta posiada wystarczającą liczbę takich złączy jak USB 3.0.

Złącza wentylatorów 

Na płycie głównej przydadzą się szczególnie wtedy, gdy nie posiadasz kontrolera obrotów wentylatorów. Jedno z nich zawsze jest przeznaczone dla chłodzenia procesora (zazwyczaj podpisane CPU_FAN). Możesz się również spotkać ze złączem dla pompy wodnej – przyda Ci się, gdy korzystasz z chłodzenia wodnego.

Inne złącza, które możesz znaleźć na płycie głównej, to na przykład złącze dla pasków LED czy port U.2 dla dysków.

Złącza LED RGB/ARGB

Jeśli zależy Ci na obudowie z wentylatorami, paskami RGB, warto całość zsynchronizować. W celu sterowania tymi systemami podświetlenia, należy podłączyć je pod kompatybilne złącze RGB lub ARGB. Różnica w tych standardach polega na ilości i rozkładzie pinów portu przyłączeniowego.

Standardowo jest to 4 pin dla RGB oraz 3 pin dla ARGB w układzie 1–2. Dodatkowo dobór odpowiedniego standardu jest o tyle istotny, iż nie da się tutaj zastosować żadnej przejściówki. Wentylatory RGB posiadają możliwość sterowania jednolitym kolorem podświetlenia, z kolei standard ARGB poszczególnymi diodami, co daje dużo szerszy zakres kontroli, a tym samym wiele opcji efektów iluminacji.

Panel I/O

Czyli panel wejść/wyjść, który finalnie znajduje się z tyłu obudowy. Zazwyczaj podłączane są do niego peryferia, takie jak mysz, klawiatura czy drukarka. Jakie porty się tam przydadzą?

PS/2

Jest to port, który praktycznie odszedł już do lamusa. Podłączane są do niego mysz i klawiatura, jednak obecnie produkowane akcesoria korzystają już ze złącza USB. Niemniej, jeżeli Twoje akcesoria mają okrągłe wtyczki, warto pamiętać, aby płyta była w takie złącze wyposażona. Obecnie tylko pojedyncze płyty mają je wbudowane.

USB

Tego złącza również nie może zabraknąć – najlepiej w dużej liczbie. Prócz wspomnianej klawiatury i myszki, często wykorzystuje się je do podłączenia drukarki, dysku zewnętrznego, pendrive’a czy na przykład odbiornika od kontrolera. W przypadku, gdy chcesz wykorzystywać ten port do transferu plików, dobrze, aby był on w jak najwyższym standardzie – USB 3.2, 3.1 bądź 3.0. Dziś dostępne są również płyty wejściami USB typu C.

Wyjście obrazowe

Nie każda płyta posiada wyjście obrazowe. Jest to szczególnie istotne, jeśli korzystasz ze zintegrowanego układu graficznego w Twoim procesorze. Zwróć zatem uwagę na to, jakie wejście znajdziesz w swoim monitorze. Starsze złącza, jak VGA lub DVI, przestały być wspierane. Obecnie za standard uważa się HDMI lub DisplayPort.

Dodatkowo warto mieć na uwadze, że złącza na płycie głównej to nie wszystko. Sam procesor musi mieć również zintegrowany układ graficzny. Procesory marki Intel z dopiskiem „F”, nie posiadają takiego układu. Z kolei wszystkie procesory marki AMD bez dopisku „G” w nazwie, również nie posiadają iGPU. Dopiero zmieni się to w 2022 roku wraz z nową generacją Zen (4).

Poznaj więcej szczegółów o CPU z naszego poradnika: Jak wybrać procesor? Co trzeba wiedzieć o CPU?

RJ-45

Dalej mamy na przykład złącze RJ-45, a więc port Ethernet, który służy do podłączenia kabla od internetu. To złącze znajduje się na każdej płycie.

Złącza audio

Służą do podłączania słuchawek, głośników oraz mikrofonów. W zależności od układu dźwiękowego, może być dostępna różna liczba wejść (np. 3 lub 6).

Zintegrowana karta dźwiękowa

Obecnie każda płyta główna posiada swój własny układ audio. Nawet jeśli nie jesteś audiofilem, ale zależy Ci na w miarę dobrej jakości dźwięku, to koniecznie sprawdź, jaki model zaimplementował producent. Z kolei gdy dźwięk nie jest dla Ciebie zbyt istotny lub po prostu sięgniesz po dedykowaną kartę dźwiękową, to zintegrowany układ nie odgrywa zbyt wielkiej roli przy wyborze płyty.

Obecnie zdecydowanie największą popularnością cieszą się układy Realtek. Dostępne jest kilka modeli, a poniżej uporządkowaliśmy je od najlepszych jakościowo:

• ALC 1220
• ALC 1150
• ALC 892
• ALC 887

Przed wyborem dobrze jest również sprawdzić, czy układ dźwiękowy został odseparowany, to znaczy czy posiada osobne warstwy na laminacie PCB. Takie rozwiązanie podnosi koszt produkcji, zatem spotykane jest głównie w droższych modelach płyt głównych, jednak pozwala zredukować zniekształcenia i zaszumienia sygnału. Producenci często podkreślają to, oddzielając układ audio podświetleniem LED.

Dodatkowe moduły

Płyty główne mogą być wyposażone w dodatkowe moduły, takie jak Wi-Fi czy Bluetooth. Jeżeli planujesz korzystać z takiego rozwiązania, zamiast dokupować dodatkowe akcesoria, poszukaj modelu wyposażonego w odpowiedni układ.

Technologie producentów

Nierzadko płyty główne, prócz podstawowych podzespołów i funkcji, oferują coś ekstra. Producenci stosują różne nazewnictwo do, z reguły, tych samych funkcji.

• Wzmocniona budowa – najczęściej można spotkać się z płytami, które są wykonane z trwalszych materiałów, złącza PCIe posiadają dodatkowe wzmocnienia, gniazda są odporne na ścieranie.
• Wsparcie podkręcania – niektóre płyty posiadają gotowe ustawienia podkręcania. Wystarczy wybrać odpowiednią opcję w UEFI, a automatycznie dostosują się zegary procesora oraz napięcie. Zaleca się jednak ostrożność podczas stosowania tych narzędzi. Często podbijają one bardzo wysoko napięcie procesora, przez co dochodzi do jego niepotrzebnego przegrzewania, prowadząc tym samym do zwiększenia hałasu generowanego przez system chłodzenia.
• Radiator dla dysku M.2 – w wielu współczesnych płytach głównych producent dołącza radiator dla dysku M2. NVMe dla obniżenia temperatur. Nie ma wówczas potrzeby kupować droższego nośnika z radiatorem.
• Clear CMOS, Flash BIOS – użyteczne przyciski do zresetowania ustawień UEFI i instalacji BIOS-u na płycie głównej bez potrzeby uruchamiania systemu czy bez kompatybilnego procesora. Wystarczy podłączyć pamięć flash USB z odpowiednią wersją oprogramowania i przycisnąć przycisk Flash przez kilka sekund.
• Poprawa jakości dźwięku – to jeden z najczęściej używanych dodatków.
• Wsparcie łączności sieciowej – to techniki, które mają polepszyć jakość połączenia i zredukować zakłócenie oraz opóźnienia.

To oczywiście tylko kilka najważniejszych. Lista rozwiązań stosowanych przez producentów jest bardzo długa.

Płyta główna i podkręcanie procesora

Jeżeli planujesz podkręcanie procesora, to prócz wyboru odpowiedniego chipsetu, zwróć uwagę również na kilka innych aspektów takich, jak sekcja zasilania czy DualBIOS.

Sekcja zasilania CPU

Przy podkręcaniu procesora niezwykle istotna jest jego sekcja zasilania. Im lepsza, mocniejsza sekcja, tym stabilniejsza będzie praca procesora. W tym wypadku trzeba zwrócić uwagę na liczbę i jakość dławików oraz kondensatorów na płycie głównej, a także MOSFET. Im bardziej rozbudowana jest sekcja zasilania (więcej faz), tym lepiej.

Najłatwiej jednak po prostu przewertować internet w poszukiwaniu recenzji i opinii o danej płycie lub zwrócić uwagę na zdjęcia płyty głównej i zweryfikować jak bardzo rozbudowane są elementy nad i po lewej stronie od gniazda procesora.

Jeżeli planujesz overclocking, lub zakup procesora 6-rdzeniowego wzwyż, zdecyduj się na płytę z chłodzoną sekcją, która również odgrywa znacząco rolę i pozwala na lepsze odprowadzanie ciepła. Pozwoli ona utrzymać wyższe zegary procesora podczas długotrwałego obciążenia jednostki. Najlepszą sekcją zasilania mogą pochwalić się topowe płyty głównej oparte na najlepszych chipsetach, np. Intel Z690 czy AMD X570.

BIOS, DualBIOS i Clear CMOS

Zacznijmy od tego, czym jest BIOS. Jest to Basic Input/Output System, czyli podstawowy system wejścia/wyjścia. Kontroluje transfer danych pomiędzy komponentami. Tuż po uruchomieniu komputera wykonuje również serię testów podzespołów, a o ewentualnych błędach informuje użytkownika za pomocą sygnałów dźwiękowych, na ekranie komputera lub wyświetlaczu kodów POST. To w nim wykonuje się np. procedurę podkręcania procesora czy pamięci RAM.

Czym zatem jest DualBIOS? Niczym innym jak dwoma takimi systemami. Jest to przydatne, gdy podstawowy, domyślny BIOS ulegnie awarii. Możesz wtedy z łatwością przywrócić go za pomocą drugiego systemu.

W przypadku podkręcania istotną funkcją jest wspomniany wcześniej CLEAR CMOS. Gdy przedobrzysz z wartościami warto mieć płytę główną z tym przyciskiem. Pozwala błyskawicznie i bez nerwów przywrócić ustawienia UEFI do domyślnych, na których CPU działa stabilnie i bez zarzutu.

Polecane płyty główne

Zobacz ciekawe i popularne płyty główne wybierane przez klientów.

Polecane płyty główne dla procesorów Intel

• Alternatywa: Gigabyte Aorus Pro DDR5 i MSI MPG Z690 Carbon WIFI DDR5

Gigabyte Z690 dla Intel Core 12. generacji. Poznaj listę i ceny płyt głównych z socketem 1700

• Alternatywa: Gigabyte Z690 Aorus Elite DDR4

Odkryj Asus Z690 – przegląd płyt głównych LGA 1700 dla Intel Alder Lake-S

• Alternatywa: Gigabyte Z690 UD DDR4

ASRock Z690 dla Intel Alder Lake-S. Sprawdź specyfikację i ceny płyt głównych LGA 1700

• Alternatywa: Gigabyte B660M DS3H DDR4

• Alternatywa: Asus Prime Z590-P

• Alternatywa: ASRock B560M Steel Legend

Sprawdź ofertę MSI Z690 – zestawienie płyt głównych LGA 1700. Do wyboru, do koloru

Odkryj wszystkie płyty główne dla najnowszych procesorów Intel Alder Lake-S w x-komie

Polecane płyty główne dla procesorów AMD

• Alternatywa: Asus TUF Gaming X570-Plus

• Alternatywa: Asus Prime B550-Plus

• Alternatywa: Gigabyte B550 Aorus Elite V2

• Alternatywa: Gigabyte B450 Aorus Pro

  
  
  

Zobacz wszystkie płyty główne w sklepie x-kom